تشخیص مزاج از مهم ترین اصول طب سنتی هستند. تشخیص مزاج نیاز به مهارت در طب سنتی و با دقت میسر خواهد شد. برای تشخیص مزاج خود باید به یک سری نکات از جمله گرمی و سردی بدن، علایق تغذیه ای، چاقی و لاغری، رشد و تراکم موهای بدن و شکل و فرم بدن دقت کرد. در این مقاله از کابان مگ راهنمای جامع را برای تشخیص مزاج و طبع گردآوری کرده ایم.
مهمترین سوالات لازم برای تشخیص مزاج فرد
در تشخیص مزاج از میان چهار طبع دموی، صفراوی، سوداوی و بلغمی از فرد باید در رابطه با سه گرایش زیر سوال کنیم.
- گرایش های غذاییتان چیست؟ چه غذایی دوست دارید؟ کم می خورید یا زیاد؟
- حفظیات شما چطور است؟ رفتارت با دوستان محبت آمیز است؟ قدرت تخیل خوبی دارید یا خیر؟
- آیا زود هخواب می روید یا خیر؟ پر کار هستی یا کم کار؟
اگر به این سوال ها دیر جواب دهند و دیر تصمیم بگیرند و در پندارها تردید داشته باشند یعنی سودا در سر دارند. سن، جنس، درشتی و باریکی مو، پراکندگی مو در سر و تن را بررسی می کنیم.
تشخیص مزاج بر اساس رفتار و عادات
تندی حرکت و حرف زدن گواه بر گرمی است و آرامی و سنگین بودن زبان، گواه بر سردی است، آب از دهان آمدن دلیل بر سردی است در صورتی که نبض پر و تند باشد گرم است و در غیر این صورت سرد است.
تمام کردن یعنی وارد سردی شدن، چون گرمی ها تنوع طلب هستند و کار را ناقص انجام می دهند و اگر یک کار را بخواهند تمام کنند خیلی باید به خودشان فشار بیاورند تا کار را تمام کنند و انسان هر چقدر به طرف سردی برود عاقل تر می شود و دیپلماتیک حرف می زند اما گرمی ها می گویند هر چی شد، شد.
آدم گرم مزاج نمی تواند پنهان کاری کند یا اگر پنهان کاری بکند سختش است. آرزوهای بلند پروازانه به معنی گرمی و تعدیل آرزوها و تعدیل مزاج است.
یک فرد بلغمی همیشه محافظه کار است و یک فرد دموی همیشه هوس شعر، عشق و عاشقی دارد، یک فرد صفراوی همیشه افکار بلند در ذهنش دارد و آرزوهای تیز پا و هوس حرکت کردن در ارتفاعات کوه را دارد، گرچه هم نتواند.
یک آدم گرم مزاج با یک آدم سرد مزاج خوب می توانند زندگی کنند (این به آن سردی و آن به این گرمی می دهد و اگر هر دو گرم باشند اول عاشقانه زندگی می کنند و بعد باهم دعوا می کنند. کسی که مثلا ترشی دوست داشت و الان تندی دوست دارد به طرف سردی می رود.
تشخیص بر اساس سردی و گرمی بدن
برای شناسایی مزاج و تشخیص سردی و گرمی بدن می‌توانید بخشی از اندام مانند ساعد را لمس کنید و دقت کنید لمس آن چه احساسی به شما می‌دهد
- اگر احساس گرما و حرارت کردید، نشان دهنده این است که فرد دارای مزاج گرم است.
- اگر احساس سرما کردید، بیانگر طبع سرد است.
تشخیص بر اساس نرمی و سفتی بدن
چاق ها دو نوع هستند؛ یا گوشتی هستند که این علامت دم است و یا به خاطر چربی است که چربی هم سرد است و این هم علامت بلغم است. در تشخیص دموی و بلغمی اول از آشکار بودن رگ ها می فهمیم که فرد دموی یا بلغمی است، اگر رگ ها آشکار باشد دموی است.
چاق ها یا دموی و یا بلغمی هستند و این دو تری دارند پس نمی توانند صفراوی و سوداوی باشند چون هم دم و هم بلغم تری دارد.
لاغرها یا سرد و خشک هستند در این صورت گوشت بدن کم است و یا گرم و خشک هستند که در این صورت پیه یا همان چربی بدن کم است. بافت بدنی افراد در مقایسه با یکدیگر متفاوت ست و این امر نشانه‌ای از تفاوت در مزاج آنها است
- اگر با لمس بدن خود یا فردی گرما احساس کردید و علاوه بر آن متوجه شدید بافت بدنی نرم است و به راحتی با فشار انگشت فرو می‌رود، چنین فردی علاوه بر گرمی مزاج دارای رطوبت نیز هست و مزاج گرم و مرطوب (دموی) دارد.
- اگر با لمس بدن، احساس گرما کردید اما خشکی و زبری را زیر سر انگشتتان احساس کردید، مزاج گرم و خشک (صفراوی) است.
- اگر با لمس بدن، احساس سردی کردید و این سردی همراه با نرمی پوست و این لمس بافت گوشت آلود بودن نیز داشت، چنین فردی دارای مزاج سرد و تر (بلغمی) است.
- اگر با لمس بدن، احساس سردی کردید و در عین حال بافت بدن سفت و سخت بود، چنین فردی دارای مزاج سرد و خشک (سوداوی) است.
تشخیص مزاج بر اساس رنگ پوست بدن
رنگ اصلی هر کسی رنگ دست اوست اگر رنگ دست با صورت یکی شد یعنی صورت، رنگ اصلی دارد، هر چه سن بیشتر شد رنگ صورت تغییر می کند و رنگ دست باقی است تا حدی این تفاوت را می پذیریم اما اگر از این هم بیشتر شد علامت بیماری است.
یکی دیگر از راه‌های شناسایی مزاج همراه با در نظر گرفتن بافت بدن و سردی و گرمی آن، بررسی رنگ پوست است.
- پوست سفید یا مایل به سفید نشانه خوبی برای تشخیص مزاج سرد است و غالبا این افراد مشکل کم خونی دارند.
- پوست بدن قرمز رنگ یا مایل به قرمز و صورتی، دارای مزاج گرم هستند و جزو افراد پرخون محسوب می‌شوند.
- پوست بدن زرد رنگ یا مایل به زردی علاوه بر طبع گرم دارای مزاج خشک نیز هستند و با مشکل غلبه صفرا روبرو هستند.
- پوست بدن تیره و کدر و دارای لب‌های بادمجانی رنگ، نشانه مزاج سرد و خشک است و این افراد با غلبه سودا در بدن مواجه هستند.
- رنگ پوست سفید مایل به رنگ گچ، نشانه مهمی برای مزاج‌های سرد و تر است و یکی از نشانه‌های غالب این افراد غلبه بلغم در بدن است.
تشخیص بر اساس عضلانی یا استخوانی بودن
بررسی ظاهر و شکل اندام و عضلات نیز یکی دیگر از راه‌های اصلی جهت شناسایی مزاج است. در این مورد باید عضلانی بودن یا استخوانی بودن دقت ویژه کرد.
- بالاتنه فراخ و پهن نشان دهنده مزاج گرم است. همچنین داشتن اندام درشت، عروق برجسته و نبض قوی نیز از دیگر نشانه‌های افراد داری مزاج گرم می‌باشد.
- اندام ظریف، بالاتنه کوچک و نبض ضعیف نشانه داشتن مزاج سرد است.
- افراد دارای چهره لاغر و پوست به استخوان چسبیده دارای مزاج خشک هستند. همچنین افرادی که مفاصل قابل مشاهده و برجسته دارند، غضروف حنجره و بینی آنها نیز برجسته و واضح است، دارای مزاج خشک هستند.
تشخیص مزاج بر اساس میزان خواب
ساعت خواب، کیفیت و چگونگی آن نیز یکی دیگر از راه‌های شناسایی مزاج در طب سنتی است. میزان و مقدار خواب و همچنین عمق خواب از فاکتورهایی هستند که باید مورد توجه قرار داد.
- ساعات خواب افراد دارای مزاج سرد و تر بیشتر از حد مجاز (۸ ساعت) است.
- افراد دارای مزاج گرم و خشک دارای خواب کم بوده و در بیشتر ساعات روز بیدار هستند.
تشخیص مزاج بر اساس مو
رشد و نوع مو از فاکتور های مهم تشخیص مزاج است. از دست، پر مویی یا کم مویی تن شخص را می فهمیم و از پر مویی گونه هم میفهمیم؛ وقتی که گونه پر مو بود نمی شود سینه بی مو شود، مو اگر سیاه بود یعنی گرمی دارد و دموی بودن را ثابت می کند و بعد سوالات گوارشی مطرح می کنیم و در گوارش اگر ترشی دوست داشته باشد گرمی آن تایید می شود.
- افراد دارای رشد موی زیاد و اصطلاحا پرمو در طب سنتی در گروه گرم مزاجان قرار می‌گیرند.
- افراد دارای رشد موی کم و ابروهای نازک و بدن کم مو جزو افراد با مزاج سرد هستند.
- مجعد و حالت‌دار بودن موها، کلفت بودن موها به همراه رشد سریع و زیاد مو در سر و اندام‌ها نشانه‌ای از مزاج گرم و خشک است.
- کم پشتی و نازک بودن موها و موی خیلی صاف و لخت علامت مزاج سرد و تر است. همچنین پدیدار شدن موی سفید زودتر از موقع نیز نشانه‌ای از غلبه تری و سردی در بدن است.
تشخیص بر اساس وضعیت اجابت مزاج
رنگ مدفوع و کیفیت آن نیز از دیگر مواردی است که در طب سنتی برای شناسایی مزاج استفاده می‌شود. در این مورد باید تعداد دفعاتی که فرد اجابت می کند و همچنین حجم و مقدار اجابت را مورد توجه قرار داد.
- چنانچه رنگ مدفوع یا ادرار تیره‌تر از حالت معمول یا بدبوتر از حالت نرمال باشد، این امر نشان دهنده مزاج گرم و غلبه صفرا است.
- کم رنگ بودن مدفوع و کم بودن بوی آن نشانه مزاج سرد است.
تشخیص بر اساس میزان سازگاری افراد با محیط
در این فاکتور از تشخیص مزاج چنانچه فردی خوراکی با طبع گرم بخورد یا در محل گرمی باشد و زود احساس گرمی کند، نشان دهنده گرمی مزاج است و برعکس افرادی که اصطلاحا زود دچار سردی می‌شوند و در هوای سرد زیاد احساس سرما می‌کنند، دارای مزاج سرد هستند.
لازم به ذکر است توضیحات بالا همگی به ویژگی‌های جسمی فرد توجه داشت در صورتی که برای شناسایی مزاج خصوصیات اخلاقی و ویژگی‌های روانی نیز مدنظر قرار می‌گیرد.
آزمون های آنلاین تشخیص مزاج
اگر کمی در اینترنت چرخیده باشید با آزمون های بسیار متنوعی برخورد خواهید کرد که بسیاری از آن ها هم آنلاین هستند. در نگاه اول این آژمون ها کار بسیاری از شما را راحت می کنند و با پاسخ دادن به چند تا سوال می توانید مزاج و طبع خود را بشناسید و این واقعا نکته مثبتی است ولی همین روش ساده هم خالی از عیب و ایراد نیست. شما نمی توانید و نباید که موضوع مهمی مانند مزاج خود را به چند سوال واگذار کندی البته نباید این آزمون ها را بد دانست ولی کامل نیستند.
سخن آخر
اگر بخواهید که وضعیت مزاجی بدن خود را بهتر بشناسید باید به شیوه اصولی پیش بروید تا بدن خود را بهتر بشناسید. به نکاتی که در بالا به آن ها اشاره شد دقت کنید تا بتوانید مزاج بدن خود را بهتر تشخیص دهید. برای تشخیص مزاج دقیق و غلبه یک خلط به یک کارشناس طب سنتی مراجعه کنید.
بسیار عالی
واقعا یکی از کامل ترین مطالبی بود بهش برخوردم.
سپاس
خواهش می کنم
خوشحالیم که می پسندید