تمیز کردن اجاق گاز به ویژه بخش های چدنی آن با استفاده از مواد مختلف از جمله جوهر نمک برای بسیاری از جمله خود من یکی از کارهای سخت مربوط به آشپزخانه است. کلاً ظرف شستن و غذا درست کردن یک طرف و تمیز کردن اجاق گاز یک طرف؛ در این مقاله کابان مگ با روش‌های مختلف تمیز کردن اجاق گازها متفاوت ما را همراهی کنید.
انواع مختلف اجاق گاز
اگر برای خرید اجاق گاز به فروشگاه‌های مختلف لوازم خانگی سر زده باشید، متوجه می‌شوید که سه نوع کلی اجاق گاز لعابی، استیل و شیشه‌ای است. البته بیشتر اجاق گازهای موجود در ایران با سوخت گاز کار می‌کنند و دارای سر شعله‌های استیل و چدن هستند.
جدا از نظر جنس اجاق گازها به دو دسته پنجره‌های چدنی و لعابی تقسیم می‌شوند. شست‌وشوی این بخش از اجاق گاز به دلیل قرار گرفتن مداوم آن‌ها در برابر ذرات غذا و گرما معمولاً بیشتر از سایر بخش‌ها کثیف می‌شوند که در ادامه به نحوه تمیز کردن آن‌ها پرداخته شده است.
نوع دیگر اجاق گاز، اجاق گازهای شیشه‌ای هستند که با الکتریسیته کار می‌کنند. این اجاق گازها نسبت به انواع گاز سوز، راحت‌تر تمیز می‌شوند و همین گزینه شاید برای بسیاری از خریداران، یک فاکتور اصلی برای انتخاب باشد.
لکه و جرم‌های روی اجاق گاز و بخش های چدنی آن
به‌طورکلی لکه و جرم‌های روی اجاق گازبه ویژه چدن آن، فر، هود و فضای اطراف آن ناشی از روغن غذا و تکه‌های کوچک و آبکی غذا در هنگام جوشیدن هستند.
توجه داشته باشید که لکه‌های روغن معمولاً زمانی که تازه باشند، به راحتی با دستمال آغشته به مایع ظرفشویی پاک می‌شوند ولی هنگامی که به اصطلاح می‌سوزند و در برابر گرما و حرارت قرار بگیرند، سفت و سخت می‌شوند و پاک کردن آن‌ها دشوار است.
چرا شعله‌هایی که کمتر استفاده می‌شوند هم لک می‌گیرند؟
همانطور که گفته شد، بیشتر لک‌های روی اجاق گاز و اطراف آن در اثر پاشیدن روغن و ذرات غذا است، حالا اگر روی یک شعله غذا درست می‌کنید امکان ریختن غذا و روغن روی شعله‌هایی که استفاده نمی‌شوند بیشتر است تا شعله‌ای که در حال استفاده است.
برای پیشگیری از این اتفاق توصیه می‌شود، در زمان آشپزی با کاور، کاغذ آلومینیوم یا دستمال روی شعله‌های بلااستفاده پوشانده شود تا در درجه اول کثیف نشوند و نیازی به تمیز کردن نداشته باشند.
پاک کردن اجاق گاز استیل
دو نوع اجاق گاز استیل وجود دارد، یک استیل قدیمی بوده و استیل دومی جدیدتر است و ویژگی ضد خش دارد، بنابراین اجاق گازهای استیل جدید را می‌توان با اسکاچ سیمی هم تمیز کرد ولی اجاق‌های قدیمی ضد خش نبوده و نمی‌توان آن‌ها را با اسکاچ سیمی شست.
برای راحت‌تر تمیز کردن اجاق گازهای استیل ابتدا روی لکه‌ها کمی آب داغ بریزید و ۱۵ تا ۳۰ دقیقه زمان دهید نرم شوند، سپس با اسکاچ سیمی آن را پاک کنید.
پس از تمیز کردن لکه‌ها با یک اسکاچ نرم و کفی (مایع ظرفشویی) سایر بخش‌های گاز که بدون لکه هستند را تمیز کنید و در انتها با یک دستمال تمیز گاز را خشک کنید. استفاده از انواع اسپری تمیز کننده گاز هم می‌تواند به جای مایع ظرفشویی استفاده شود.
پاک کردن اجاق گاز لعابی
بیشتر اجاق گازهای قدیمی و برخی از اجاق گازهای جدید مانند برند اسمگ صفحه‌هایی لعابی دارند که تمیزکاری آن‌ها را نسبت به اجاق گازهای استیل راحت‌تر می‌کند.
برای تمیز کردن اجاق گاز لعابی ابتدا کمی آب داغ روی لکه‌های سخت و سفت ریخته و ۱۵ تا ۳۰ دقیقه برای نرم شدن به آن‌ها زمان می‌دهیم. سپس با استفاده از یک اسکاچ نرم لکه را تمیز می‌کنیم.
برای اجاق گازهای لعابی نباید از سیم استفاده کرد زیرا باعث خش افتادن روی لعاب و کنده شدن آن به مرور زمان می‌شود. ناگفته نماند که وقتی اجاق گاز داغ است از ریختن آب سرد روی آن خودداری کنید چون باعث جدا شدن لعاب از فلز زیرش می‌شود.
پاک کردن اجاق گاز شیشه‌ای
اجاق گاز شیشه‌ای از نظر قابلیت تمیزکاری، بهترین است و با یک دستمال کفی و یک دستمال نم‌دار تمیز می‌شود.
به یاد داشته باشید که برخی اجاق گازها در برابر شُک دمایی آسیب پذیرند و اگر داغ باشند ممکن است با ریختن آب سرد روی آن‌ها، دچار ترک شوند. همچنین برخی از اجاق گازهای شیشه‌ای نیز قابلیت خش پذیری بالایی دارند، پس با دستمال یا اسکاچ نرم آن‌ها را تمیز کنید.
تمیز کردن پنجره و سرشعله‌های چدنی اجاق گاز
چدن یک آلیاژ آهن، کربن و سیلیس است که با کم و زیاد شدن درصد کربن و سیلیس انواع مختلف چدن ماند چدن سفید، خاکستری، مالیبل، گرافیت فشرده، چکشخوار و … به دست می‌آید.
سرشعله و پنجره‌های چدن ازآنجایی‌که به صورت ریخته گری تهیه می‌شوند و به‌طورکلی این سر شعله‌ها و پنجره‌ها مانند هر ظرف یا وسیله چدنی دیگری، دارای سطح غیر صاف هستند و قابلیت لک پذیری بالایی دارند. برای تمیز کردن آن‌ها باید از مواد شوینده و اسکاچ‌های سیمی استفاده کرد. در ادامه به موادی که برای تمیز کردن چدن گاز استفاده می‌شود، اشاره شده است.
جوش شیرین و سرکه
یکی از شوینده‌های قدیمی ترکیب باز و اسید است که در اینجا جوش شیرین و سرکه هستند. برای تمیز کردن چدن گاز خمیری از جوش شیرین و سرکه در یک ظرف تهیه کنید و پنجره‌ها و سر شعله‌ها را پس از یک ساعت خیس خوردن در آب داغ با استفاده از آن بشویید.
راه دیگر هم این است که در یک لگن مقدار یک پیمانه جوش شیرین و یک پیمانه سرکه ریخته و مایع ظرفشویی و آب به لگن اضافه کرده و سر شعله‌ها و پنجره‌ها را برای یک ساعت در محلول بخوابانید و سپس با اسکاچ سیمی بشویید.
جرمگیر
انواع مختلف جرمگیرها وجود دارند که می‌توانید از آن‌ها برای تمیز کردن چدن گاز استفاده کنید. جرمگیرهای مایع، کرمی و پودری در فروشگاه‌های موجود هستند که می‌توانید از آن‌ها استفاده کنید.
برای تمیز کردن چدن گاز ابتدا قطعات را در آب داغ خیس کنید و بعد از نرم شدن جرم آن‌ها، با استفاده از محلول، کرم یا پودر جرمگیر با اسکاچ سیمی شروع به شستن آن‌ها کنید.
در اینجا لازم به یادآوری است که از بسیاری از خانم‌های خانه‌دار شنیده‌ام که پودر جرمگیر رخشا برای تمیز کردن چدن گاز خیلی مؤثر است و تقریباً بیشتر لکه‌های چربی و روغن سوخته روی چدن گاز را از بین می‌برد.
مایع لوله‌بازکن
به استفاده مایع لوله‌بازکن برای جرم‌گیری لوله‌های سینک، روشویی و … نمی‌توان ایرادی وارد کرد از سوی دیگر از بسیاری متخصصان شست‌وشو هم شنیده‌ام که مایع لوله‌بازکن برای تمیز کردن جرم چدن گاز هم کاربرد دارد.
دقت کنید مایع لوله‌بازکن دو نوع دارد که یک نوع آن دارای اسید بوده و ممکن است با چدن گاز واکنش داده و گاز تولید کنید، لذا توصیه می‌شود این کار در فضای باز انجام شود.
اسپری گاز پاک کن
اسپری‌های تمیز کننده که عصاره‌های خوشبوی مختلفی دارند برای تمیز کردن سطوح مختلف از جمله گاز به کار می‌روند که برخی از آن‌ها برای از بین بردن چربی و جرم چدن گاز هم کاربرد دارند. به یاد داشته باشید قدرت پاک کنندگی این اسپری‌ها زیاد نیست و ممکن است تمیز کنندگی آن‌ها، آن چیزی نباشد که انتظار آن را دارید.
محلول آمونیاک
آمونیاک با خاصیت بازی قوی یکی از پاک‌کننده‌های صنعتی محسوب می‌شود و بیشتر در تعمیرگاه‌ها به منظور موتورشویی از آن‌ها استفاده می‌شود.
برای تمیز کردن چدن گاز با محلول آمونیاک باید قطعات چدن گاز را درون یک کیسه پلاستیکی گذاشته و سپس با اسپری روی بخش‌هایی که لکه گرفته‌اند از آمونیاک اسپری کرده یا می‌ریزید و در کیسه را بسته و اجازه دهید آمونیاک لکه‌ها را حل کند، پس از ۳۰ دقیقه چدن‌ها را در آورده و در فضای باز شروع به تمیز کردن آن‌ها با استفاده از دستکش و اسکاچ سیمی کنید.
بهتر است برای تمیز کردن چدن گاز زیاد از محلول آمونیاک استفاده نکنید زیرا باعث خوردگی چدن می‌شود.
جوهر نمک
یکی از پاک کننده‌های سنتی بخش های چدنی اجاق گاز جوهر نمک است. همانطور که از نام آن پیداست مانند نمک سفید بوده و خاصیت لکه بری بالایی دارد.
برای شستن چدن گاز با جوهر نمک از دستکش استفاده کنید و در فضای باز این کار را انجام دهید. ابتدا سر شعله‌ها و پنجره‌ها را در آب داغ خیس کرده تا لکه‌ها نرم شوند، سپس جوهر نمک را روی لکه‌ها ریخته و با اسکاچ سیمی آن را بشویید.
اسپری چربی بر نانو
یکی از محصولات جدید که از آن برای تمیز کردن لکه‌های جرم و چربی سوختنِ چدن گاز استفاده می‌شود، اسپری چربی بر نانو است. اسپری‌های تمیز کننده نانو با مصارف زیادی وجود دارد.
برای تمیز کردن چدن گاز با استفاده از اسپری چربی بر نانو ابتدا، سر شعله و پنجره‌ها را درون سینک قرار داده و روی آن‌ها را اسپری پاشیده و یک ربع صبر کرده و سپس آن‌ها را آبکشی کنید. برای شست‌وشو به روش استفاده آن‌ها روی محصول دقت کنید و فیلم پاک کردن چربی شعله ها را هم برای نتیجه بهتر مشاهده کنید.
نکته
به یاد داشته باشید که اگر پس از آشپزی، با استفاده از یک اسکاچ نرم و کف اجاق گاز را تمیز کنید، نیاز به شوینده‌های قوی پیدا نخواهید کرد و شاید یک یا دو بار در سال به شست‌وشوی پنجره‌ها و سرشعله‌های چدنی اقدام کنید.
در کابان مگ پیش از این مقاله‌ای با عنوان «تمیز کردن ظروف مسی در خانه با نمک، سرکه یا آب لیمو؟» هم نوشته شده است که راه‌های خانگی تمیز کردن ظروف مسی را بررسی می‌کند.
سخن آخر
امیدوارم از مطالب گفته شده درباره تمیز کردن اجاق گاز و سر شعله‌ها و پنجره‌های چدنی آن استفاده کرده باشید. پس از تمیز کردن اجاق گاز تجربه خود را با کابان مگ در میان بگذارید. منتظر نظرات و پیشنهادات شما هستیم.
