خانوادههایی که بچهها سر و کار دارند حتماً میدانند که بیاعتنایی و حرف گوش نکردن بچه و فرزندانمان چقدر میتواند اعصاب خرد کن باشد. بسیاری از پدر و مادرها از روی کم آگاهی به اقدامات و روشهایی روش میآورند که شرایط را نه تنها بهتر بلکه بدتر هم میکنند. در این مطلب از کابان مگ قصد داریم تا بهترین راهکارها و استراتژیها مقابله با کودکان حرف گوش نکن و نافرمان نسبت به خواسته پدر و مادر را به شما نشان دهیم.
بچه حرف گوش نکن را چگونه تربیت کنیم؟
بسیار آزاردهنده است وقتی کودک حرف بزرگترها را گوش نمیدهد. این موضوع به طور ویژه هنگامی که شما در مضیقه زمانی هستید و کودک شما هم اصلاً به این موضوع توجهی ندارد میتواند به مراتب آزار دهنده باشد. بیاعتنایی و بیتوجهی به خواستههای ما توسط کودکانمان غیر قابل قبول است. مهم است که به کودک بیاموزیم به محض شنیدن حرف به آن عمل کند. در غیر این صورت بیتوجهی به خواستههای ما برایش تبدیل به عادت میشود.
اگر او را صدا میزنید و میگویید وقت به خانه آمدن است و او جوابی نمیدهد یا وقتی از او میخواهید اسباببازیهایش را جمع کند و او طوری رفتار میکند که انگار نشنیده است باید وارد عمل شوید. هفت اقدامی که باید در مواقع بیاعتنایی فرزندتان صورت دهید به این شرح است.
چیزهایی که حواسشان را پرت میکنند را حذف کنید
مهم است که بین سرپیچی و حرف گوش نکردن بچه عمدی و نشنیدن تمایز قائل شوید. اگر او را در حالی صدا میزنید که در اتاق دیگری در حال بازی است ممکن است به قدری مجذوب بازی خود باشد که صدای شما را نشنود. یا وقتی به او در حال عبور سریع با دوچرخه از مقابل منزل میگویید دوچرخهاش را کنار بگذارد شاید درست نفهمیده باشد که شما چه گفتید.
بنابراین در مراوده با بچه حرف گوش نکن قبل از خواستن چیزی از او عوامل پرت کننده حواسش را از بین ببرید. مثلاً تلویزیون را خاموش کنید، به اسم صدایش کنید و ارتباط چشمی برقرار کنید. حتی ممکن است لازم باشد دستتان را روی شانهاش بگذارید. بعد به طور واضح کاری که از او میخواهید را بیان نمایید.
از کودکتان بخواهید که خواسته شما را تکرار کند
از دیگر راهکارهای مقابله با بچه حرف گوش نکن این است که از او بخواهید چیزی که از او خواستید را تکرار کند تا اطمینان حاصل کنید که خواسته شما را درست فهمیده است. به عنوان نمونه بگویید «خب، قرار شد چکار بکنی؟» و منتظر شوید تا به عنوان مثال پاسخ بدهد «باید لباسهای بازیام را بپوشم تا به شما در تمیز کردن خانه کمک کنم». سعی کنید درخواستتان را واضح بیان کنید و از او بپرسید که آیا سؤالی دارد یا نه. اگر کودکتان توانست درخواست شما را تکرار کند مطمئن میشوید که درخواستتان واضح بوده است.
یک بار هشدار بدهید
وقتی درخواستتان را عنوان کردید و مطمئن شدید که کودک فهمیده است در حدود پنج ثانیه صبر کنید. ممکن است برای او کمی طول بکشد تا کاملاً موضوع را درک کند. ولی اگر بیشتر طول کشید و او اقدامی در جهت انجام وظیفهای که به او محول کردهاید نکرد او در حال بیاعتنایی کردن و حرف گوش نکردن به شماست.
در این شرایط در سر و کله زدن با بچه حرف گوش نکن بهتر است که هشداری به این شکل به او بدهید «اگر همین حالا به طبقه بالا نروی و اتاقت را تمیز نکنی امشب اجازه نداری با کامپیوترت بازی بکنی». یک دقیقه به پیامدی که درباره آن به کودک هشدار میدهید فکر کنید و چیزی را انتخاب کنید که اگر او همکاری نکرد، واقعاً قصد انجامش را دارید.
همین شیوه را حتی اگر کودک به طور کامل وظیفهاش را انجام نمیدهد بکار بگیرید. اگر جملاتی مثل حالا انجام میدهم یا الآن میروم را گفت هم باید هشدار را بدهید چون او موظف است خواسته شما را در همان لحظه انجام دهد نه طبق زمانبندی خودش.
پیامد مورد نظر که هشدار دادهاید را عملی کنید
بعد از هشدار پنج ثانیه دیگر یا کمی بیشتر نیز صبر کنید. اگر کودک باز هم اقدامی در جهت انجام خواسته شما نکرد، بگذارید پیامدش را ببیند. امتیازی را از او بگیرید؛ مثلاً اجازه ندهید به اسباببازی مورد علاقهاش یا وسایل الکترونیکی خود دست بزند.
در این راهکار از ترتبی بچه حرف گوش نکن توجه داشته باشید که این امتیازها را برای مدت کوتاهی از او میگیرید. احتمال اینکه تهدید به انداختن تبلتش در سطل زباله رفتار او را تغییر دهد کم است. به جای آن وسایل الکترونیکیاش را برای بقیه روز از او بگیرید.
مشکل بی اعتناییاش به دستور شما را با شیوهای به او بفهمانید
اگر بیاعتنایی کودکتان و رفتار بچه حرف گوش نکن نسبت به خواستههای شما به یک رویه تبدیل شده است باید با شیوهای توجهش را به این موضوع جلب کنید. انتظارات خود از او را به این شکل برایش توضیح دهید، «از تو انتظار دارم خواستههای من را همان بار اول که میگویم انجام دهی». سپس بگویید که متوجه بیاعتنایی او هستید و میخواهید برای این موضوع فکری بکنید.
برای یک بچه حرف گوش نکن پاداش و توجه مثبت برای رفتار خوبشان کافیست تا انگیزه لازم برای ادامه رفتار خوب خود را داشته باشند. پس برای مثال اگر به او بگویید آفرین که تلویزیون را به محض گفتن من خاموش کردی احتمالاً دوست خواهد داشت که باز هم این کار را انجام دهد؛ اما کودکان دیگر تشویقهای بزرگتری برای فرمانبرداری میخواهند. باید برای سازگار کردنشان پاداش مناسب را بیابید حتی پاداش نقدی.
از مشکلات بزرگتر جلوگیری کنید
در صورتی که حرف گوش ندادن کودکتان در بیش از یک محیط روی میدهد مثلاً علاوه بر خانه در مدرسه هم بیاعتنایی میکند احتمالاً فرزندتان یک مشکل اساسی دارد. از خودتان این سؤالها را بپرسید.
- آیا ممکن است فرزندتان مشکل شنوایی داشته باشد؟ اگر به نظر میرسد کودکتان مشکلی در شنیدن دارد قدرت شنوایی او را توسط پزشک چک کنید.
- آیا فرزندتان مشکلی در بازه زمانی توجه دارد؟ یعنی به نظر میرسد طول میکشد تا متوجه حرفی که خطاب به اوست شود. اگر کودک به قدری در حال تمرکز در کاریست که انجام میدهد که صدای شما را نمیشنود یا اگر نمیتواند تمرکزش را هنگام صحبت کردن شما تا انتها حفظ کند ممکن است او یک مشکل اساسی مثل اختلال نقص توجه و بیش فعالی (ADHD) داشته باشد.
- آیا کودکتان مشکل تشخیصی دارد؟ مشکلات رشد و اختلال تشخیصی کار را برای کودک سخت میکند تا در زمان کم بتواند اطلاعات را پردازش کرده و اقدام مقتضی را انجام دهد.
اجتناب از اشتباهاتی که میتوانند کودک شما را ترغیب به بیاعتنایی کند
از بهترین روشهای تربیت بچه حرف گوش نکن این است که مراقب رفتار خودمان هم باشیم. بعضی وقتها والدین سهواً کودک را تشویق به بیاعتنایی میکنند. داد زدن، نق زدن و التماس کردن از چیزهایی هستند که کودک را ترغیب به بیاعتنایی کردن به شما میکنند. حرف زدنهای طولانی و دادن دستورات زیاد میتوانند باعث شوند که کودک دیگر گوش ندهد.
سخن آخر
دستورالعملهایتان به منظور تربیت بچه حرف گوش نکن را برای مهمترین مواقع نگه دارید و به یک هشدار بسنده کنید چرا که هشدارهای پیاپی به کودک اینطور القاء میکند که لازم نیست باور اول گوش کند. راهکارها و روشهایی که در بالا در رابطه با رفتار با بچههای حرف گوش نکن عنوان شد از بهترینها هستند و مسلماً میتوانند برای بسیاری از پدر و مادرها مفید باشند.