انواع قرص خواب موجود در بازار بسیار زیاد هستند و برای انتخاب نوع متناسب با خود باید بسیار محتاط بود زیرا بسیاری از قرصهای خواب عوارض جانبی شدیدی دارند. قرصهای خواب با اهداف مختتلف و در مقدارهای متنوعی با توصیه پزیک مصرف می شوند. با توجه به اهمیت این موضوع در این مطلب از کابان مگ به معرفی معروفترین قرصهای خواب و بررسی آنها به لحاظ اثرات جانبی و میزان اعتیار آور بودن می پردازیم.
قرص خواب چیست و چگونه کار میکند؟
قرص خواب چیست و چگونه کار میکند؟ امروزه در بازار انواع مختتلفی از قرص های خواب وجود دارند که می توانید آنها را با نسخه پزشک یا بدون نسخه تهیه کنید. میخواهیم شما را راهنمایی کنیم تا با پزشکتان مشورت کنید که کدام قرص برای نوع و شدت بیخوابی شما مناسب است.
حتی داروهای بدون نسخه هم باید تحت نظارت پزشک مصرف شوند، زیرا تشخیص اینکه کدام دارو برای کدام بیماری مناسب است کار پیچیدهای ست، شاید اصلاً بیخوابی شما نیازی به مصرف دارو نداشته باشد و با تغییر الگوی خواب، تمرینات ورزشی و یا روشهای درمانی روانشناختی، بهراحتی درمان شوند. از طرفی هم قرصهای بیخوابی عوارض زیادی مثل گیجی و خوابآلودگی در طول روز، اعتیاد، سوءمصرف و بازگشت بیخوابی با قطع مصرف دارو دارند. از این رو باید حتما در انتخاب قرصهای خواب مناسب خود دقت کنید.
انواع قرص خواب و مواد مصرف آن
در ادامه بحث به معرفی و شرح ویژگی های مختلف انواع اصلی قرصهای خواب موجود در داروخانه ها که توسط پزشکان هم توصیه می شوند می پردازیم.
قرصهای خواب بنزودیازپین
این داروهای خواب در واقع عملکرد مادهای به اسم گابا که نوعی آمینواسید در مغز است را بهبود میبخشند که در واقع باعث کاهش فعالیت مغز میشود. فلورازپام (دالمان)، تریازولام (هالسیون)، تمازپام (رستوریل)، دیازپام (والیوم)، آلپرازولام (زناکس) و لورازپام مثالهایی از این دستهاند.
اینها داروها به نوعی قدیمی هستند و اثرات مشابهی با داروهای جدید دارند. بنزودیازپینها بیشتر برای افرادی تجویز میشوند که بیخوابی آنها علت عصبی دارد. این داروها ممکن است نسبت به داروهای جدید اعتیادآورتر باشند یا بیشتر مورد سوءمصرف قرار بگیرند.
قرص خواب گابا
این داروهای خواب روی قسمتهای خاصی از گابا اثر دارند. داروهایی مثل زولپیدم (آمبین)، ازوپیکلون (لونستا)، زالپلون (سوناتا) از این دسته اند. این داروها مناسب افرادی هستند که دورهی درمانشان کوتاهمدت است. زولپیدم و زالپلون داروهای سریع الاثری هستند و باعث میشوند زود خوابتان ببرد. درحالیکه ازوپیکلون داروی دیرپایی است و خواب شما را عمیقتر میکند.
قرصهای خواب ضدافسردگی
این داروها روی تولید و عملکرد سروتونین و نوراپینفرین (مواد شیمیایی که توسط سلولهای عصبی و مغز تولید میشوند) اثر دارند و از طرفی هم کمک میکنند که راحت تر بخوابید و هم افسردگی را درمان میکنند. داروهایی مثل ترازودون و آمیتریپتیلین از این نوع هستند که می توانند به عنوان قرص خواب مورد استفاده قرار بگیرند. ترازودن امروزه بهندرت در موارد افسردگی تجویز میشوند اما درمان مؤثری برای بیخوابی هستند.
قرص خواب آنتیهیستامینها
این داروها عامل انواع حساسیت را مهار میکنند. دیفن هیدرامین همچنین تا حدودی اثرات آرام بخشی دارد و می تواند به عنوان یک قرص خواب عمل کند. داروهایی مثل آدویل پیام، سومینکس هم جزو این گروه به شمار می آیند.
این داروهای خواب را می توان بدون نسخه پزشک هم تهیه کرد اما اثرشان به اندازه بقیه داروهای خواب آور نیست. آنتیهیستامینها نباید در دراز مدت استفاده بشوند چون ممکن است باعث گیجی و خواب آلودگی در طول روز یا یبوست و احتباس ادراری بشوند.
آنتاگونیستهای گیرنده اورکسین
اورکسین که یک ماده شیمیایی داخل مغز است باعث بیداری ما میشود. این نوع از قرص های خواب روی گیرندههای اورکسین مینشینند و بدین ترتیب اورکسین نمیتواند اثر خودش را اعمال کند. داروی سوورکسانت (بلسومرا) از این دسته است. این داروهای جدید نسبت به داروهای قدیمی تر که سالهاست توسط مردم مصرف میشوند، مطالعات و آزمایشات کمتری در مورد آنها انجامشده است.
مصرف قرص خواب در زنان
در سال ۲۰۱۳، سازمان غذا و دارو آمریکا به تولیدکنندگان دارو پیشنهاد کرد که دوز قرص های خواب آور برای خانمها کمتر شود. در نتیجه دوز داروهای سریعالاثر از ۲۰ به ۱۰ میلیگرم و داروهای دیرپا از ۱۲.۵ به ۶.۲۵ میلیگرم تقلیل پیدا کرد.
اما چرا؟ این داروهای خواب برای مدتزمان بیشتری در بدن خانمها باقی می مانند، پس وقتی خانمها دارو را مصرف میکنند، روز بعدش هم خوابآلود خواهند بود و نمیتوانند کارهایی که نیازمند تمرکز هستند را به خوبی انجام دهند. همچنین سازمان غذا و دارو آمریکا پیشنهاد داد که پزشکان برای مردان هم ترجیحاً از دوزهای پایینتر استفاده کنند.
معرفی انواع قرص خواب و اثرات جانبی آن
شرح مختصر و مفیدی از انواع قرص های خواب در جدول زیر ارائه شده است که درک بهتری را از انواع قرصهای خواب به شما خواهد داد. در این جدل برخی از قرص های خواب که کمتر اعتیادآور هستند نیز معرفی شده اند.
سخن آخر
قرصهای خواب هر نوع و به هر میزانی که باشند اثرات جانبی خاص خود را دارند. نمی توان داروی خوابی را پیدا کرد که هیچ گونه اثر جانبی نداشته باشد و میزان وابستگی و اعتیار آورد بودن آن صفر باشد. از این رو توصیه می شود در مصرف قرص خواب بسیار محتاط باشید.