مزاج یا خلط صفرا یا طبع گرم و خشک، طبع قالب در ورزشکاران است. اگر فکر می کنید صفراوی هستید و قصد بالا بردن اطلاعات خود درباره طبع خود را دارید و یا با افراد صفراوی زندگی می کنید با این مقاله از کابان مگ همراه باشید تا با صفرا و صفراوی ها بیشتر آشنا شوید.
صفرا چیست؟
مزاج صفراوی معادل طبع گرم و خشک است و آتش است. صفرا خون را لطیف و رقیق می‌کند اگر صفرا کم شود، دست، پا و نوک انگشتان سرد میشود. صفرا مثل خورشید گرم و خشک است و هر جا خورشید باشد حیات است؛ صفرا هم همین‌طور است در جایی که صفرا کم باشد نبض، توانایی و اراده کاهش پیدا می‌کند؛ و اگر بیش از اندازه باشد در کیسه صفرا ذخیره میشود و باز هم اگر زیادتر شد در کیسه خشک شده و تبدیل به سنگ میشود.
کارایی صفرا در بدن
- صفرا چون گرم و خشک است به طرف بالا می‌رود و تعادل حرارتی ایجاد می‌کند.
- صفرا با روغن‌مالی داخل مویرگ‌ها برای حرکت راحت تر گلبول‌های قرمز لازم است.
- صفرا برای حرکت شش‌ها به داخل قفسه سینه بین دو لایه جداری ویسرال احشائی و جداری پرده جنب ریه نیاز است.
- صفرا از کیسه صفرا به داخل روده می‌ریزد و احساس دفع ایجاد می‌کند.
- صفرا همچنین اشتها ایجاد می‌کند.
ویژگی های صفراوی ها
آتش (صفرا) می‌تواند در سه عنصر دیگر (لغم؛ دم و سودا) نفوذ کند و به تناسب نفوذش کیفیت عنصر را تغییر دهد. شتاب حرکت آتش از شتاب سه عنصر دیگر بیشتر است؛ هر قدر آتش بیشتر باشد سرعت و میزان نفوذ بیشتر است.
صفرا در سه عنصر دیگر انعطاف پدید می‌آورد، آب را یک انسان فرض کنید، وقتی که به آب حرارت هدید بالا می‌آید و وقتی که حرارت را قطع کنید پایین می‌رود، صفرا، حرارت یا آتش عامل حیات است مثلاً در غارها آب، خاک و هوا هست اما چون آتش نیست لذا موجودی زندگی نمی‌کند.
در کل بدن معتدل‌ترین عضو بدن در حرارت، دست راست است و هر چه رنگ ناخن کم‌رنگ‌تر باشد یعنی حرارت بدن کمتر است و هر چه رنگ ناخن قرمزتر باشد، حرارت بیشتر است. اگر کبد گرم و خشک باشد فرد لب‌هایش خشک میشود و نمی‌تواند شیرینی و چربی بخورد و احساس عطش زیاد می‌کند.
صفرا در افراد دارای طبع گرم و خشک باعث واکنش تند میشود و وضو با آب‌خنک بهترین درمان و آرامش‌بخش است. صفراوی ها نباید وضو را خشک کنند. افراد صفراوی در هنگام بالا رفتن حرارت اگر مقداری آب به سرشان ریخته شود فوراً حرارتشان فروکش می‌کند.
اگر صفرا بالا باشد عصبانیت و تیزهوشی پدید می‌آید و رطوبت هم کاهش پیدا می‌کند و وقتی که رطوبت در بدن کم شد اولین اتفاقی که می‌افتد این است که حجم دم کم میشود.
در افراد صفراوی یا با طبع گرم و خشک، پوست صورت زودتر خشک میشود چون صفرا بالا نشین است، رگ‌ها گاهی آشکار و گاهی نیمه‌آشکار هستند، زمانی که حرارت بالا برود رگ‌ها آشکار میشود و اگر حرارت پایین بیاید رگ‌ها نیمه‌آشکار میشود.
صفرا در چهره
هرچقدر صفرا بالا باشد موی ابروها کمتر است چون صفرا ریشه موها را می‌سوزاند، دهان گشادتر، گردن کشیده‌تر، سینه بزرگ‌تر، رنگ چشمان میشی، قد کشیده، تمایل به خوردن آب بیشتر، اشتها کم است.
صفرا در اندام
افراد صفراوی باریک ستند و شکل و فرم بدن به مانند کله‌قند است و بالاتنه‌اش باریک و پایین‌تنه‌اش کلفت یعنی سر باریک، شانه مقداری باریک، بازوان کوچک، دهانش خشک ولی باسن بزرگ میشود. رنگ پوست افراد صفراوی به زردی می زند و رگ‌ها برجسته است.
صفرا و خواب
کم‌خواب اما با خواب کم اذیت میشود چون خواب به بدن رطوبت می‌دهد و رطوبت بدن صفراوی ها کم است (برای درمان کم‌خوابی در افراد دارای مزاج صفراوی خوردن کاهو و اسفناج توصیه میشود و بی‌خوابی بلغمی را با استشمام گلاب درمان می‌کنیم که نوعأ در نیمه دوم عمر پدید می‌آید).
صفراوی ها جسور و خط شکن هستند و اگر به حد سودا برسند لج‌باز می‌شوند، همچنین صفراوی ها دارای مواضع ضد و نقیض هستند، جو گیر می شوند، به قانون پای بند نیستند و پرخاشگر هستند (خصوصاً در قرص ماه قمری).
روان در صفراوی ها
در رفتار تندتر است اما این تندی آنی است، حرارت بدن افزایش و کاهش دارد و گاهی پرانرژی و گاهی کم انرژی است، گاهی شاداب و گاهی افسرده است، این افراد دو مزاجه می‌شوند؛ اندام بالایی گرم و اندام پایینی سرد میشود، گاهی دستش گرم و گاهی سرد، سرش گرم و پایش سرد میشود که درمانشان سخت است.
صفرا در اشتها
در غذا تمایل به ترشی بیشتر و تمایل به شیرینی و چربی کمتر است. اگر مقداری لیمو، آب زرشک، آب کیوی یا آب‌غوره به غذای صفراوی ها اضافه شود اشتها بیشتر شده و از شیطنتشان کم میشود.
آیا جراحی بینی افراد صفراوی از نظر طب سنتی منطقی است؟
جایگاه گرما قلب و جگر است اگر زیاد گرم باشد باید خنکی بیشتر از طریق هواکش بزرگ به آن‌ها برسد. هواکش انسان هم بینی او است، پس افراد صفراوی بینی بزرگی دارند و کسی که جگرش خنک است بینی او هم کوچک است لذا جراحی‌های بینی برای صفراوی ها منطقی و اصولی نیست.
صفرا و سردرد
چون جایگاه صفرا در بالاست لذا سردردهایی را به وجود می‌آورد و این سردردها اول از جلو سر شروع میشود و در زمان گرما و بوی عطر و غذای گرم افزایش پیدا می‌کند و با خوردن سرکه، ماست، آب‌لیمو، دوش گرفتن سرد و غذای سرد، آرامش پیدا می‌کند.
صفرای زیاد، عروق ریز چشم را می‌سوزاند و در نتیجه نارسایی بینایی پدید می‌آورد. اگر صفرا در پوست زیاد شد اگزما به وجود می‌آید که برای درمانش صفرا زدایی عمقی دهیم که سرکنگبین است.
تاول های صفراوی
اگر صفرا در عروق بیشتر باشد به تاول‌های صفراوی می‌انجامد، این نوع تاول‌ها یک نوع بیماری پوستی هستند که نادر هستند و بیشتر در کف دست‌ها و پاها بروز می‌کند چون اوج صفرا در اندام‌های انتهایی موجب ذوب چربی در پوست میشود و پوست می‌اندازد و درمان آن، سردی رساندن (تجویز سرکنگبین در شب ها) است.
خون با صفرای لطیف رقیق میشود و به اندام‌های انتهایی می‌رسد و اگر غلیظ شد به اندام‌های انتهایی نمی‌رسد لذا می‌بینید کسانی که دست و پایشان سرد است یعنی صفرای خونشان کم است.
سرکنگبین که تجویز می‌کنیم چون هم گرمی دارد و هم سردی، لذا برای بلغمی و صفرایی یکجا می‌توانیم تجویز کنیم.
صفرا در روده
اگر صفرا در گوارش باشد عطش را زیاد می‌کند و تمایل به ترشی‌ها زیاد میشود، اگر صفرا بیش از حد باشد دل‌پیچه به وجود می‌آید که درمان فوری آن خوردن ترشی‌ها، سرکه و آب است و در روده اسهال گرم به وجود می‌آید و با کته ماست درمان میشود.
صفرا در کبد
اگر صفرا در کبد با بلغم درآمیخت و تبلور پیدا کرد یک ماده سبز رنگی ایجاد می‌کند، این صفرا باید رقیق می‌بود و در سراسر بدن پراکنده می‌شد که حالاغلیظ شده و یک لایه از کبد را گرفته است و مثل زرده تخم‌مرغ متبلور شده است.
مثل اینکه تخم‌مرغ را بیاندازی در زمین و شاخه پیدا کرده باشد، این شاخه‌ها مجاری کیسه صفرا را مسدود کرده و سرطان کبد را به وجود می آورد و بیمار می‌گوید حرارت شکمم بالاست درحالی‌که دست و پایش یخ است چون آنچه که موجب گرمی بود صفرای محلول بود و آن هم انباشته است و همان‌جا را می‌سوزاند.
لذا این‌ها وقتی که غذا می‌خورند استفراغ سبز بدبو می‌کنند و هر چه این استفراغ بیشتر باشد به گرما نزدیک‌تر میشود در درمان آن سرکنگبین زیاد می‌دهیم آرام آرام نرم می‌کند و لخته را ذوب می‌کند و درمان کمکی آن حجامت موضعی کبد است.
صفرا در دستگاه گوارش
در افراد با طبع گرم و خشک اگر صفرا در معده بروز کرد توان دفع بیشتر می شود و شخص احساس سوزش و داغی و تهوع در معده دارد (این تهوع گرم است که آروغ ندارد و دهان تلخ میشود ولی در تهوع سرد آروغ هم هست و دهان هم بی‌مزه است).
صفرای زیاد در معده از طریق استفراغ قابل دفع است، در اینجا می‌توانیم میزان سرکه را درسرکنگبین بیشتر کنیم (دو واحد عسل و دو واحد سرکه) تا صفرا را بیشتر ذوب و رقیق کنیم تا قابل دفع باشد.
اگر گرمی بیش از حد در کبد یا در معده باشد می‌توانیم داروی واسط (عرق نعناع) را در سرکنگبین کمی رقیق‌تر کرده و مقدارش را کمتر کنیم و یا عرق کاسنی یا شاه‌تره اضافه بکنیم. اگر گرمی به‌اندازه‌ای بود که پوست خارش گرفت، جوش زد و بی‌خوابی به وجود آمد و عطش بیش از اندازه شد؛ یعنی گرمی بیش از اندازه است و می‌توانیم ترکیب بالا را دهیم.
ویژگی های رفتاری در صفرا
در افراد دارای مزاج گرم و خشک، اگر صفرا در مغز افزایش پیدا کرد حرکت‌های تند پدید می‌آید و هر چه رطوبت مغز کم شود مغز سبک میشود و حرکات سبک مغزانه تولید میشود؛ پس خصوصیات یک صفراوی عبارت از موارد زیر ستند.
- کلمات تند
- باهوشی (باهوشی صفراوی، باهوشی بازیگوشی است و بریده بریده انتخاب می‌کند و بر روی موضوع تا آخرش تمرکز نمی‌کند اصلاً حوصله تمرکز ندارد)
- کم‌خوابی
- بی‌قراری
- زود فهمی
- خیال‌های تند
- آرزوهای بلند و مقطعی
- وعده وعیدهای بزرگ
- تفکرات نشدنی
- از جلوی سر مو می‌ریزد و درمان این، حجامت سره قبل از ۲۸ سالگی است و چربی مو هم از افزایش صفرای زیر پوست سر است و در درمان این ترکیب ضماد سدر و سرکه را استفاده می‌کنیم.
- سردردهای ناشی از تخلیه صفرا وجود دارد که با بی‌قراری، گریه و خودزنی همراه است این یعنی قند فرد افتاده است که در این صورت باید عسل یا سرکنگبین دهیم.
برای پخش کردن صفرای جمع شده در سر، چرخیدن مثل ورزش باستانی و پیاده‌روی خوب است.
افردی که دارای مزاج صفراوی هستند، اگر می‌خواهند حوصله‌شان زیاد شود کاهو بخورند.
هر چه خشکی بیشتر باشد درک و فهم سریع‌تر است اما توان حفظش کم میشود، برای حفظ، گرمی و تری باهم مانند شربت عسل باید باشد .
مشخصات افراد با طبع گرم و خشک
- گاهی علاقه‌مند به ادبیات و گاهی علاقه‌مند به ریاضی
- دارای استعداد خشونت و بدخلقی
- پاییز و زمستان را دوست دارند
- گاهی عاشق و گاهی فارغ
- گاهی با اراده و گاهی سست
- گاهی پرانرژی و گاهی کم انرژی
- دارای استعداد معنوی مقطعی
- تند و تیز و بی‌قرار
- گاهی پرجرأت و گاهی آرام
- پرخاشگر
- ناآرام و دو دل
- بعضاً باعث رنجش دیگران می‌شوند
- تیزبین و دقیق در برخی ابعاد
- مقید به اصول، منظم و حساس
- آینده‌نگر و بعضاً خیال‌باف و دقیق در تصمیم‌گیری
- حاضرجواب و باهوش
- بعضاً سخاوتمند
- میل بالای جنسی و توان جنسی متغیر
- سریع، چالاک و پرانرژی
- پرحرف
سخن آخر
این مقاله با استفاده از کتاب های «طب سنتی اثر دکتر جواد کرمعلی» و «درمان بیماری ها با طب سنتی اثر دکتر مسعود بلاغت نیا» نوشته شده است. از تمام صفراوی ها دعوت میشود برای اظهار نظر مراجعه کنند و تجربیات خود را با ما در میان بگذارید.
