آمار و ارقام نشان از این دارد که ۱۵ درصد از زوج‌ها درگیر مشکلات باروری هستند. خوشبختانه روش‌های طبیعی وجود دارند که از طریق آن‌ها می‌شود امکان باروری را افزایش دهید. در حقیقت نوع رژیم و سبک زندگی فرد می‌تواند که احتمال باروری را تا حدود ۶۹ درصد افزایش دهد. در این مقاله از کابان مگ با استناد به مطالعات معتبر علمی به معرفی ۱۷ روش طبیعی می‌پردازیم که از طریق آن‌ها می‌توان احتمال باروری و بارداری را افزایش داد. در آخر هم نظر طب سنتی در خصوص تقویت باروری را مرور خواهیم کرد.
غذاهای حاوی مقادیر بالای آنتی‌اکسیدان بخورید
آنتی‌اکسیدان‌هایی مانند ویتامین فولات و روی می‌توانند امکان باروری را برای مرد و زن افزایش دهند. آنتی‌اکسیدان‌ها، رادیکال‌های آزاد موجود در بدن شما را خنثی می‌کنند. این رادیکال‌ها می‌توانند به اسپرم و تخمک آسیب برسانند. نتایج یک تحقیق که بر روی مردان جوان و بزرگ‌سال انجام شد، نشان‌دهنده آن بود که خوردن ۷۵ گرم گردوی سرشار از آنتی‌اکسیدان در طول روز، کیفیت اسپرم آن‌ها را افزایش می‌دهد (منبع).
تحقیق دیگری در مورد ۶۰ زوجی که قصد انجام لقاح مصنوعی را داشتند، نشان داد که خوردن مکمل‌های آنتی‌اکسیدان منجر به افزایش ۲۳ درصدی شانس لقاح و بارداری می‌شود. غذاهایی مانند میوه‌ها، سبزیجات و دانه‌های روغنی و غلات، سرشار از آنتی‌اکسیدان‌های مفید مانند ویتامین ث (C) و ای (E)، فولات، بتاکاروتن و لوتئین هستند (منبع). و نقش مهمی در تقویت باروری خواهند داشت.
برای تقویت باروری صبحانه مفصل بخورید
خوردن یک صبحانه غنی می‌تواند از طریق تقویت رحم به زنانی که مشکلات باروری دارند کمک کند. نتایج یک تحقیق نشان داده است که خوردن یک صبحانه مفصل‌تر می‌تواند اثرات هورمونی مربوط به سندروم تخمدان پلی‌کیستیک را که یکی از دلایل مهم ناباروری محسوب می‌شود را بهبود بخشد (منبع). به طوری که یک خانم با سندروم تخمدان پلی‌کیستیک و وزن نرمال، با خوردن بیشتر کالری‌ها در صبحانه می‌تواند میزان انسولین خود را تا ۸ درصد و میزان تستسترون را تا ۵۰ درصد کاهش دهد. مقدار بالای هر کدام از این دو مورد در ناباروری مؤثر است. (منبع)
علاوه بر آن زنانی که مقدار بیشتری صبحانه می‌خورند نسبت به زنانی که صبحانه‌ای مختصر و در عوض شام مفصل می‌خورند، ۳۰ درصد بیشتر تخمک‌گذاری می‌کنند که این امر نیز به افزایش و تقویت باروری و بارداری کمک می‌کند. البته باید خاطر نشان کرد که افزایش مقدار صبحانه بدون کاهش مقدار شام، ممکن است منجر به افزایش وزن شود.
از خوردن چربی‌های ترا ریخته دوری کنید
خوردن روزانه چربی‌های مفید اهمیت ویژه‌ای برای افزایش امکان باروری دارند؛ اما چربی‌های ترانس می‌توانند خطر تخمک‌گذاری‌های بی‌حاصل را افزایش دهند زیرا این چربی‌ها اثرات منفی بر حساسیت به انسولین دارند. چربی‌های ترا ریخته معمولاً در روغن‌های گیاهی هیدروژنه، بعضی از مارگارین‌ها، غذاهای سرخ شده، محصولات فرآوری شده و همچنین در محصولات پخته وجود دارند.
نتایج یک مطالعه نشان داده است که رژیم دارای مقادیر بالای چربی‌های ترا ریخته و مقادیر پایین چربی‌های اشباع نشده، با احتمال ناباروری رابطه مستقیم دارد (منبع). انتخاب چربی‌های ترا ریخته به جای اسیدهای چرب اشباع‌نشده، ممکن است با افزایش ۳۱ درصدی تخمک‌گذاری‌های بی‌حاصل همراه باشد. خوردن چربی‌های ترا ریخته به جای کربوهیدرات‌ها حتی می‌تواند این احتمال را تا ۷۳ درصد افزایش دهد (منبع).
مصرف کربوهیدرات‌ها را کاهش دهید
معمولاً به زنانی مبتلا به سندروم تخمدان پلی‌کیستیک توصیه می‌شود تا یک رژیم غذایی دارای مقادیر پایین کربوهیدرات را دنبال کنند. رژیم‌های دارای کربوهیدرات پایین به شما کمک می‌کنند تا وزن مناسبی داشته باشید، مقدار انسولین شما را کاهش می‌دهند، باعث چربی سوزی می‌شوند و همچنین به تنظیم عادت ماهیانه کمک می‌کنند (منبع).
یک مطالعه بزرگ نشان داده است که هر چه میزان خوردن کربوهیدرات افزایش پیدا کند، خطر ناباروری نیز افزایش پیدا خواهد کرد (منبع). یک تحقیق دیگر بر روی زنان دارای اضافه وزن مبتلا به سندروم تخمدان پلی‌کیستیک، نشان داد که داشتن یک رژیم دارای کربوهیدرات‌های پایین به کاهش میزان هورمون‌هایی مانند انسولین و تستسترون منجر می‌شود که هر دوی این‌ها در ناباروری مؤثر هستند (منبع).
از کربوهیدرات‌های اصلاح شده، کمتر استفاده کنید
در رابطه با کربوهیدرات‌ها، تنها مقدار آن‌ها مهم نیست، بلکه نوع آن نیز اهمیت دارد. کربوهیدرات‌های اصلاح شده ممکن است واقعاً مشکل‌آفرین باشند. کربوهیدرات‌های اصلاح‌شده شامل غذاها و نوشیدنی‌های شیرین و غلات فراوری شده مانند ماکارونی، نان و برنج هستند. این کربوهیدرات‌ها به سرعت جذب و منجر به افزایش ناگهانی قند خون و میزان انسولین می‌شوند.
کربوهیدرات‌های اصلاح شده همچنین دارای شاخص بالای قند خون هستند. یک مطالعه بزرگ در همین رابطه نشان داده است غذاهایی که شاخص قند خون بالایی دارند با افزایش خطر تخمک‌گذاری‌های بی‌حاصل ارتباط مستقیمی دارند (منبع). از این رو، با توجه به اینکه سندروم تخمدان پلی‌کیستیک با افزایش میزان انسولین در ارتباط است، در نتیجه کربوهیدرات‌های اصلاح شده این شرایط را بدتر می‌کنند.
برای افزایش و تقویت بارداری فیبر زیاد بخورید
فیبرها به بدن شما کمک می‌کنند تا از شر هورمون‌های اضافی آسوده شوید و متعاقباً میزان قند خون شما را متعادل نگه می‌دارند. از جمله غذاهایی که دارای مقادیر بالای فیبر هستند می‌توان به غلات کامل، میوه‌ها، سبزیجات و لوبیا اشاره کرد. نوع خاصی از فیبرها می‌توانند در روده‌ها به استروژن‌های اضافی بچسبند و آن‌ها را از بین ببرند. در نتیجه این کار، استروژن اضافی به عنوان یک ماده زائد از بدن خارج می‌شود.
نتایج یک تحقیق نشان داد که خوردن ۱۰ گرم غلات فیبردار در طول روز، با کاهش ۴۴ درصدی خطر تخمک‌گذاری بی‌حاصل در زنان بالای ۳۲ سال، ارتباط مستقیمی دارد (منبع) اما باید گفت که شواهد مربوط به فیبرها عمدتاً پیچیده هستند. یک تحقیق دیگر که روی ۲۵۰ زن بین ۱۸ تا ۴۴ سال انجام شد، نتایج نشان داده است که خوردن مقدار توصیه شده ۲۰ تا ۳۵ گرم فیبر در طول روز حدود ۱۰ برابر خطر دوره‌های تخمک‌گذاری غیر معمول را افزایش خواهد داد (منبع) به همین دلیل در مورد تاثیر فیبر بر ناباروری و باردار شدن نمی‌توان نظر قطعی داد.
منابع پروتئینی را جایگزین کنید
جایگزین کردن بعضی از پروتئین‌های حیوانی مانند گوشت قرمز، ماهی و تخم مرغ، با منابع پروتئینی سبزیجات مانند لوبیا، آجیل و دانه‌های روغنی، ارتباط مستقیمی با کاهش خطر ناباروری دارد. تحقیقی در این خصوص نشان داد که خوردن پروتئین‌های گوشتی بیشتر، شانس تخمک‌گذاری‌های بی‌حاصل را تا ۳۲ درصد افزایش می‌دهد (منبع).
از طرف دیگر خوردن پروتئین‌های گیاهی بیشتر، ممکن است شما را در برابر ناباروری محافظت کند (منبع). یک تحقیق دیگر نشان داده است که وقتی ۵ درصد از کل کالری‌های دریافتی، به جای پروتئین‌های حیوانی، برگرفته از پروتئین‌های گیاهی باشند، خطر تخمک‌گذاری‌های بی‌حاصل تا بیش از ۵۰ درصد کاهش پیدا می‌کند؛ بنابراین حتماً در نظر داشته باشید تا برخی از پروتئین‌های حیوانی موجود در رژیم غذایی خود را با پروتئین‌های گیاهی، لوبیا، عدس و آجیل جایگزین کنید.
لبنیات پرچرب را انتخاب کنید
خوردن مقادیر زیادی از لبنیات کم‌چرب می‌تواند خطر ناباروری را افزایش دهد، این در حالی است که غذاهای دارای لبنیات پرچرب می‌توانند احتمال ناباروری را کاهش دهند. مطالعه‌ای بزرگ در خصوص اثرات خوردن لبنیات پرچرب بیش از یک بار در روز یا کمتر از یک بار در هفته نشان داد زنانی که یک یا بیشتر از یک‌بار در طول روز لبنیات پرچرب مصرف می‌کنند، احتمال ناباروری در آن‌ها به میزان ۲۷ درصد کمتر است (منبع). شما می‌توانید یک وعده غذایی کم چرب در طول روز را با یک وعده لبنیات پرچرب مانند یک لیوان شیر پرچرب جایگزین کنید.
مولتی‌ویتامین‌ها و تقویت باروری در زنان
مطالعات حاکی از آن هستند که احتمال تخمک‌گذاری بی‌حاصل در زنانی که مولتی‌ویتامین مصرف می‌کنند، کمتر از سایر زنان است. در حقیقت با مصرف سه یا تعداد بیشتری مولتی‌ویتامین در طول هفته می‌توان تا حدود ۲۰ درصد از تخمک‌گذاری‌های بی‌حاصل پیشگیری کرد. تحقیق دیگر نشان داده است زنانی که مولتی‌ویتامین مصرف می‌کردند احتمال ناباروری در آن‌ها تا حدود ۴۱ درصد کمتر بود. از این رو به خصوص برای زنانی که قصد بارداری دارند مصرف مولتی‌ویتامینی که دارای ویتامین فولات باشد می‌تواند مفید واقع شود.
یک تحقیق دیگر نشان داده است که یک رژیم مکمل شامل گیاه پنج‌انگشت، چای سبز و ویتامین ای (E) و ویتامین ب-۶ (B6) احتمال لقاح را افزایش خواهد داد (منبع). پس از سه ماه استفاده از این رژیم مکمل، ۲۶ درصد از زنانی که از این رژیم استفاده می‌کردند باردار شدند، در حالی که این مقدار در زنانی که از این رژیم پیروی نمی‌کردند تنها برابر با ۱۰ درصد بود.
برای افزایش باروری به اندازه کافی استراحت کنید
داشتن مقدار مناسبی از خواب و استراحت نکته مهم دیگری در افزایش باروری و بارداری محسوب می‌شود. هر چه میزان استرس شما افزایش پیدا کند، احتمال باروری شما کاهش پیدا خواهد کرد. این مسئله احتمالاً به دلیل تغییرات هورمونی است که در هنگام استرس به وجود می‌آیند (منبع). داشتن یک شغل پر استرس و همچنین ساعات کاری طولانی می‌تواند مدت زمان مورد نیاز برای باروری و بارداری را افزایش دهند (منبع). در حقیقت استرس، دلواپسی و افسردگی روی نزدیک به ۳۰ درصد از زنان مواجه با مشکل باروری تاثیر گذار بوده است. حمایت شدن و دریافت مشاوره می‌تواند میزان دلواپسی و افسردگی را کاهش دهند، در نتیجه به افزایش احتمال باروری کمک می‌کنند (منبع).
برای تقویت رحم و افزایش باروری ورزش کنید
ورزش کردن فواید زیادی برای سلامتی شما دارد که افزایش احتمال بارداری و تقویت رحم از جمله آن‌ها به شمار می‌رود. در حقیقت یک سبک زندگی ساکن و نشسته، احتمال خطر ناباروری را افزایش می‌دهد. در واقع تحقیقات نشان داده‌اند که هر یک ساعت ورزش در هفته، می‌تواند تا ۵ درصد احتمال ناباروری را کاهش دهد (منبع).
در رابطه با زنان چاق، تحقیقات نشان داده‌اند که فعالیت‌های فیزیکی ملایم و شدید، همراه با کاهش وزن، تاثیر مثبتی بر باروری خواهند داشت. البته تعادل، فاکتور مهمی است زیرا ورزش‌های شدید و زیاد با کاهش باروری در برخی زنان همراه بوده است. ورزش بیش از اندازه، تعادل انرژی را در بدن به هم می‌ریزد و اثرات منفی بر سیستم باروری خواهد گذاشت. یک مطالعه مشاهداتی بزرگ نشان داد که خطر ناباروری برای زنانی که روزانه ورزش‌های شدید انجام می‌دادند در مقایسه با زنانی که فعالیت این‌چنینی نداشته‌اند، به میزان ۳/۲ برابر بیشتر بود (منبع).
برای افزایش و تقویت باروری کافئین مصرف نکنید
مقدار بسیار کم کافئین از عوامل مهم در افزایش قدرت بارداری و باروری است. کافئین می‌تواند اثرات منفی بر باروری و قدرت بارداری خانم‌ها داشته باشد. یک تحقیق نشان داده است زنانی که روزانه بیش از ۵۰۰ میلی‌گرم کافئین مصرف می‌کنند حدود ۹ ماه بیشتر طول می‌کشد تا بتوانند باردار شوند (منبع). همچنین مصرف زیاد کافئین پیش از بارداری، با افزایش خطر سقط جنین همراه است (منبع). البته مطالعات دیگر ارتباط قوی بین مصرف کافئین و افزایش خطر ناباروری را تائید نکردند.
برای تقویت باروری به وزن ایده‌آل برسید
وزن یکی از مهم‌ترین فاکتورها در رابطه با باروری است. در واقع لاغر بودن یا چاق بودن، هر دو با افزایش ناباروری ارتباط دارند (منبع). یک مطالعه بزرگ نشان می‌دهد که در آمریکا، ۱۲ درصد از تخمک‌گذاری‌های بی‌حاصل به خاطر وزن کم مادر و ۲۵ درصد از آن‌ها به خاطر اضافه‌وزن مادر است (منبع).
دلیل این موضوع آن است که میزان چربی ذخیره شده در بدن بر عملکرد بدن در دوره قاعدگی تاثیر می‌گذارد. زنانی که کمبود یا اضافه وزن دارند، دوره‌های قاعدگی طولانی‌تری دارند در نتیجه باردار شدن برای آن‌ها مشکل می‌شود (منبع). برای اینکه احتمال بارداری و باروری افزایش پیدا کند، چنانچه اضافه وزن دارید سعی کنید وزن کم کنید و چنانچه وزن شما کم است سعی بر اضافه کردن وزن داشته باشید.
میزان مصرف آهن خود را افزایش دهید
آهن از جمله مهم‌ترین مواد معدنی در افزایش بارداری و تقویت باروری زنان است. مصرف مکمل‌های آهن که در غذاهای با پایه گیاهی وجود دارد می‌تواند خطر تخمک‌گذاری‌های بی‌حاصل را کاهش دهند. یک مطالعه صورت گرفته در این خصوص نشان داده است که خوردن مکمل‌های آهن ارتباط مستقیمی با کاهش ۴۰ درصدی تخمک‌گذاری بی‌حاصل دارد (منبع). آهن غیر هِم نیز با کاهش خطر ناباروری ارتباط دارد. آهن هِم که در منابع حیوانی یافت می‌شود تأثیری بر میزان باروری نداشت.
با این حال شواهد بیشتری لازم است تا مشخص شود که آیا مصرف مکمل‌های آهن بایستی به تمامی زنان به خصوص زنانی که میزان آهن بدن آن‌ها برای شروع باروری و بارداری کافی است، توصیه شوند یا نه. اگرچه افزایش میزان غذاهای سرشار از آهن می‌تواند کمک‌کننده باشد. با این حال منابع آهن غیر هِم سخت‌تر جذب بدن می‌شوند، بنابراین سعی کنید آن‌ها را با غذاها و نوشیدنی‌هایی که دارای مقادیر بالای ویتامین ث هستند مصرف کنید تا درصد و احتمال جذب آن‌ها بالا برود.
از مصرف الکل خودداری کنید
دوری از الکل و محصولات الکلی به هر میزان از عوالم مهم برای تقویت و افزایش باروری در زنان است. مصرف الکل می‌تواند اثر منفی بر باروری داشته باشد. البته هنوز کاملاً مشخص نیست چه میزان الکل چنین اثری خواهد داشت. یک مطالعه بزرگ در این رابطه نشان داد که نوشیدن بیش از ۸ بار در هفته باعث می‌شود بدن مدت زمان طولانی‌تری برای بارداری نیاز داشته باشد (منبع). در یک تحقیق دیگر در این خصوص نشان داده است که مصرف زیاد الکل با ناباروری بیشتری همراه بوده است. مطالعات دیگر این‌طور گزارش کردند که حتی مصرف متعادل الکل می‌تواند بر باروری اثرگذار باشد. برای مثال یک تحقیق صورت گرفته روی ۴۳۵ زوج گزارش کرد که مصرف ۵ بار نوشیدنی الکلی یا حتی کمتر در هفته با کاهش باروری در ارتباط خواهد بود (منبع).
از مصرف فراورده‌های تخمیر نشده سویا اجتناب کنید
برخی منابع می‌گویند که استروژن‌های گیاهی یافت شده در سویا می‌توانند در میزان هورمون‌ها اختلال ایجاد کنند و سبب مشکلاتی در باروری شوند. مطالعات حیوانی مختلف ارتباط مستقیمی بین سویا و کیفیت پایین اسپرم در موش‌های نر و همچنین کاهش باروری در موش‌های ماده پیدا کرده‌اند (منبع). یک تحقیق حیوانی دریافت که حتی مقادیر بسیار کمی از فرآورده‌های سویا باعث تغییرات رفتار جنسی در فرزندان نر می‌شوند (منبع). البته مطالعات کمی به اثر سویا بر انسان پرداخته‌اند و شواهد بیشتری در این رابطه مورد نیاز است. علاوه بر آن این اثرات منفی معمولاً در رابطه با سویای تخمیر نشده هستند. معمولاً گفته می‌شود هیچ منعی در رابطه با خوردن سویای تخمیر شده وجود ندارد.
برای تقویت باروری مکمل‌های طبیعی مصرف کنید
تحقیقات نشان داده‌اند که برخی مکمل‌های طبیعی خاص با افزایش باروری ارتباط دارند. این مکمل‌ها شامل موارد زیر می‌شوند.
ماکا: ماکا از گیاهی به دست می‌آید که در کشور پرو مرکزی رشد می‌کند. برخی مطالعات حیوانی به این نتیجه رسیدند که مصرف آن باعث افزایش باروری می‌شود اما نتایج مرتبط با مطالعات انسانی پیچیده هستند. برخی از آن‌ها بهبود در کیفیت اسپرم را گزارش کردند، در حالی که مطالعات دیگر هیچ تأثیری در این رابطه گزارش نکردند. (منبع).
گرده زنبور: گرده زنبور از جمله مواد طبیعی است که تاثیر زیادی می‌تواند روی افزایش و تقویت باروری داشته باشد. گرده زنبور با بهبود سیستم ایمنی، باروری و تغذیه کلی ارتباط دارد. یک مطالعه حیوانی نشان داد که مصرف گرده زنبور با بهبود کیفیت اسپرم و باروری جنس نر ارتباط دارد (منبع).
موم زنبور عسل: موم زنبور عسل نیز فواید زیادی باری تقویت باروری و بارداری در زنان دارد. یک تحقیق درباره زنانی که اندومتریوز داشتند، نشان داد که مصرف موم زنبور عسل دو بار در روز و پس از ۹ ماه می‌تواند تا ۴۰ درصد احتمال باروری را افزایش دهد (منبع).
ژل رویال: ژل رویال که توسط زنبورهای عسل ساخته می‌شود سرشار از اسیدهای آمینه، لیپید و قند، ویتامین‌ها، اسیدهای چرب، آهن و کلسیم است. تحقیقات حیوانی نشان داد که این ژل می‌تواند سلامت باروری را در موش‌ها افزایش دهد (منبع).
تقویت باروری و افزایش بارداری زنان در طب سنتی
از نظر طب سنتی هم ناباروری زنان به دلایل مختلفی همچون کیست تخمدان، عفونت رحم و تبدلی تخمدان رخ می‌دهد. برای تقویت و افزایش باروری و بارداری در زنان دکتر خیراندیش نسخه زیر را توصیه کرده‌اند.
- ۵۰ گرم تخم رازیانه و ۲۵ گرم شکر طبیعی یا عسل با هم آسیاب شوند و یک قاشق غذاخوری بعد از صبحانه و شام به غیر از ایام پریودی خورده شود.
- خوردن دوسین به اندازه یک قاشق مرباخوری صبح و شب
- بادکش کمر و زیر شکم یک شب در میان به مدت ۲۱ مرحله به غیر از ایام پریودی و حاملگی
- روغن مالی کمر، زیر شکم و کشاله ران با روغن کنجد به اضافه روغن زیتون بودار
- خوردن شبی یک لیوان عرق رازیانه همراه با یک قاشق مرباخوری فرنجمشک با کمی عسل میل کنید.
- حجامت در صورت لزوم
- خوردن ۳ عدد خرما، ۷ عدد انجیر در شب، ۷ عدد زیتون در صبح، ۲۱ عدد کشمش و ۱۴ عدد بادام درختی در هر روز
- ترک یا کاهش جدی خوردن سردی‌ها به خصوص در شب
سخن آخر
عوامل مهمی هستند که برای تقویت و افزایش باروری و بارداری در زنان می‌تواند صورت داد. تغذیه خوب یک فاکتور حیاتی برای داشتن بدن سالم و سیستم باروری سالم است. در حقیقت مطالعات نشان داده‌اند که استفاده از یک رژیم مغذی و تغییرات مثبت در سبک زندگی می‌توانند احتمال باروری را افزایش دهند و بدن شما را برای بارداری آماده کنند. مهم‌تر اینکه نوع زندگی و غذای امروز شما بر کیفیت اسپرم و تخمکی که ۹۰ روز بعد تولید می‌کنید اثر می‌گذارند. پس اگر در حال تلاش برای باردارشدن هستید، بسیار اهمیت دارد که انتخاب‌های امروز شما در رابطه با تغذیه و سبک زندگی، سالم باشند.
