در ادامه به معرفی انواع طالبی، ملون و خربزه خواهیم پرداخت. طالبی و گرمک و صد البته خربزه و هندوانه از یک خانواده بزرگ به نام ملون (Melon) هستند. خانواده ملون جزء یک خانواده بزرگ‌تر به نام خانواده کدوئیان هستند که خیار، کمبزه، خیار چمبل و کدو را نیز شامل می‌شود. در این مقاله به معرفی انواع ملون پرداخته‌ایم و راهنمایی برای تهیه این میوه‌های شیرین تابستانی ارائه داده‌ایم. در ادامه با کابان مگ همراه باشید.
آیا ملون سرطان زا یا ترا ریخته است؟
از بین هجمه ورود زبان انگلیسی به فارسی کلمه ملون نیز از قافله عقب نمانده است. بسیاری با بکارگیری این کلمه در مکالمات روزمره احساس می‌کنند که این میوه وارداتی است و یا بذر آن وارد شده است، گروهی حتی این گیاهان که شیرینی آن‌ها مانند شهد است را مصنوعی می‌دانند و فکر می‌کنند این میوه‌های بهشتی ترا ریخته هستند.
حقیقت این است که ملون، یا بهتر است بگویم طالبی و گرمک و همینطور خربزه همگی بومی منطقه خاورمیانه به ویژه ایران و آفریقا هستند و طی سالیان به دیگر نقاط دنیا مانند خاور دور و اروپا، سپس آمریکا منتقل شدند.
جالب است بدانیم که گونه‌های مختلفی از طالبی، گرمک، خربزه و هندوانه در ایران وجود دارند که در هیچ جای دنیا یافت نمی‌شوند.
محیط کشت مطلوب طالبی، گرمک و خربزه کجاست؟
جالب است بدانید که این میوه‌های تابستانی پر آب و شیرین برای رشد به آب و هوای گرم و خشک دارند. همانطور که گفته شد منشأ طالبی و گرمک به خاورمیانه و آفریقا باز می‌گردد، لذا خصوصیت داشت آب و هوای گرم و خشک برای کشت این محصولات ضروری است.
این میوه‌ها اگر در آب و هوای مرطوب کشت شوند، شیرین نمی‌شوند. از آنجایی که آب و هوای بیشتر مناطق ایران برای رشد و کشت این محصول مناسب است، تنوع گونه‌ای زیادی از این محصولات مشاهده می‌شود.
طالبی و گرمک
طالبی و گرمک هر دو از خانواده ملون و از رسته کدوئیان هستند که دارای پوست، گوشت و تخم هستند. به طور کلی در بین مردم تصور بر این است که ملونی که پوستی سبز و گوشتی سبز داشته باشد و سطح آن شیاردار باشد، طالبی است.
حال اگر ملون سطحی شیاردار حالتی کمی کشیده، گوشت و پوست نارنجی داشته باشد، گرمک است که البته این تصور کم بیراه نیست.
تفاوت کلی طالبی و گرمک در رنگ آن‌ها است. طالبی گوشت و پوست سبز و گرمک پوست و گوشت نارنجی و هر دو سطحی شیاردار دارد. البته طالبی یا گرمک‌هایی هم وجود دارند که پوستی سبز ولی گوشتی نارنجی و برعکس دارند و سطح آن‌ها شیاردار نیست و حالت مشبک دارد.
در اصطلاح عموم به میوه‌ای از خانواده طالبی که شکلی گرد یا دوکی، رنگی نارنجی، سبز، زرد با طرحی شیاردار یا مشبک، مزه‌ای شیرین و تخم‌هایی در میانه دارند ملون می‌گویند که در هر محلی به نام‌های بومی آن شناخته می‌شود. در زیر چند طالبی و گرمک با نام‌های محلی آن‌ها آورده شده است.
تفاوت خربزه با طلبی و گرمک چیست؟
تفاوت اصلی بین خربزه با طالبی و گرمک در شکل ظاهری آن‌ها است. خربزه کمی کشیده و دوکی شکل است در حالی که طالبی و گرمک گرد هستند و گاهی انواع تخم مرغی و بیضی هم در آن‌ها دیده می‌شود. خربزه‌ها نیز مانند طالبی و گرمک دارای انواع شیاردار و مشبک هستند. این گونه از ملون در ایران تنوع بیشتری نسبت به سایر نقاط دنیا دارد.
دست انبو، شمامه و طالبی شاه پسند
این سه میوه در واقع یک میوه با نام‌های مختلف در شهرها و فرهنگ‌های مختلف هستند و شاید از نظر اندازه و رنگ کمی با هم تفاوت داشته باشند ولی در اصل می‌توان آن‌ها را از انواع و یک عضو از خانواده طالبی خوشبو در نظر گرفت.
در زبان و فرهنگ کردی به میوه شبیه طالبی با بوی بسیار خوب و رنگ نارنجی پررنگ یا قرمز شمامه گفته می‌شود که همان دست انبو است، این میوه بوی بسیار خوب و مطبوعی دارد. طالبی شاه پسند از نظر طعم و بو مانند شمامه و دست انبو است ولی ابعاد آن کمی بزرگ‌تر است و رنگ روشن‌تری دارد.
دست انبو
دست انبو از انواع طالبی است. میوه‌ای است از خانواده کدوییان بوده و اندازهٔ آن کوچکتر از خربزه، تقریباً به اندازه یک کف دست و به رنگ نارنجی مایل به قهوه‌ای می‌باشد. در ابتدای رشد سبز رنگ بوده و به مرور زمان در اثر تابش خورشید بدین رنگ در می‌آید. این میوه خوراکی بوده اما بیشتر شهرت آن به خاطر بوی خوشیست که دارد.
این میوه در ایران یافت می‌شود. در منطقه خراسان رضوی، سیستان(به اسم بنگارک)، آذربایجان، کردستان و کرمانشاه و منطقه سنقر و کلیایی به‌طور سنتی، کشاورزان قدیمی در بینابین هندوانه و سایر محصولاتشان این گیاه را نیز می‌کاشته‌اند.
در برخی مناطق افغانستان به آن اندَلَک می گویند، به سیستانی به آن بنگارک می‌گویند و در بیشتر مناطق ایران به آن «شمامه» می‌گویند، این اسم به مناطق کردستان ، کرمانشاه و ایلام محدود نشده و در برخی از مناطق آذربایجان نیز به اسم «شاماما» رایج است.
در ایلام از آن با دو نام شمامه و گرگه یاد می شود. در لرستان و بین لرها هم این اسم رواج داشته‌است . البته با اندکی تغییر شمامه را شمومه تلفظ می‌کنند.
طالبی شاه پسند
یکی از خوش طعم ترین انواع طالبی ها، طالبی شاهپسند است. سایز آن کوچک و تقریبا اندازه ی کف دست، رنگ پوست آن به صورت راه راه و زرد مایل به نارنجی است. گوشت میوه سبز رنگ، با عطر و طعمی مطبوع و خوشمزه.
شمامه
طالبی سفید یا هانی دو
از انواع طالبی است. این طالبی پوستی سفید، گوشتی سفید مایل به سبز، بوی مطبوع و مزه‌ای شیرین دارد. در کردستان با نام کالِک اسپی یا همان طالبی سفید شناخته می‌شود. در اروپا و آمریکا نام هانی دو (honey dew) برای این میوه به دلیل مزه بسیار شیرین آن برگزیده شده است.
طالبی ریش بابا یا جانا
طالبی جانا یا ریش بالا طعم شیرینی دارد و دارای ظاهری بیضی مانند است که از طریق بذر تکثیر می‌شود. گیاهی علفی و رونده است که به صورت یکساله رشد می‌کند. خواص بسیاری دارد. بسیار گوشتی و آبدار است که در بیشتر مناطق رشد می‌کند.
طالبی جانبی با نام طالبی ریش بابا و شاهپسند نیز شناخته می‌شود. این انواع از خانواده طالبی به رنگ زرد است که شیارهای به رنگ سبز روشن دارد که قسمت گوشتی زرد رنگی دارد که در مرکز آن تعداد زیادی تخمه وجود دارد. بسیار گوشتی و در عین حال آبدار است و از میوه‌های فصل گرم سال به شمار می رود که در بیشتر مناطق رشد می‌کند.
پوست کلفتی دارد. به صورت بیضی و کشیده است که طعم شیرینی دارد که برای تازه خوری، دسر، آبمیوه و … مناسب و سرشار از ویتامین‌های مختلفی است که دارای خواص بیشماری است.
به صورت بوته‌ای رونده رشد می‌کند که گلهای بزرگ شیپوری مانندی دارد. برگهای سبز رنگ این گیاه پوشیده از کرک است که شیارهای عمیقی دارد و دندانه‌دار است. ساقه علفی این گیاه به رنگ سبز و استوانه‌ای مانند است.
طالبی ساوه
طالبی سبز علمدار
طالبی سمسوری
طالبی بیرون زرد-داخل سبز
طالبی بیرون زرد-داخل زرد
خربزه درختی
خربزه قبادلو
خربزه درگزی
خربزه قصری
خربزه سوسکی سبز
خربزه آتشین
خربزه گرد
خربزه مولات
خربزه زرد ایوانکِی
خربزه جانبو
خرچه
طبع طالبی، گرمک و خربزه چیست؟
از آنجایی که خانواده خربزه، طالبی و گرمک در مناطق با آب و هوای گرم و خشک رشد می کنند و همانطور که از نامشان پیداست (گرمک) طبعی گرم و تر دارند.
سخن آخر
در این مقاله تفاوت طالبی و گرمک با هم مشخص شد و تفاوت بین این دو و خربزه نیز شرح داده شد. عکس‌هایی از انواع طالبی، گرمک و خربزه ارائه شد تا تشخیص آن‌ها راحت‌تر باشد. با تمام این تفاسیر قصد داریم راهنمای شما برای انتخاب بهترین طالبی، گرمک و خربزه باشیم.
