گیاه تاج خروس گونه‌ای از انواع گیاهان است که حاوی دانه‌هایی با ارزش غذایی بسیار بالا است. اگرچه که خواص این دانه‌ها به تازگی برای ما روشن شده اما مردم نواحی خاصی از این کره خاکی، هزاران سال است که به آن پی برده‌اند و این دانه‌ها، همیشه قسمتی از رژیم غذایی‌شان بوده است. تاج خروس و دانه آن خواص زیادی برای کاهش قند و فشار خون دارد. در این مطلب قصد داریم که به بررسی مهمترین خواص گیاه تاج خروس و دانه آن بپردازیم.
تاج خروس چیست؟
تاج خروس یا همان تاج خروس، حدود ۶۰ نوع دارد که به مدت هزاران سال توسط جزو اصلی‌ترین مواد غذایی تمدن‌های بسیار کهن بوده است. یکی از استفاده‌های آن، ترکیب با صبحانه‌های آماده (cereal) است که اخیراً به برنامه غذایی بسیاری از خانواده‌های ایرانی هم راه یافته‌اند. شاید استفاده از آن به اندازه گندم و جو پرطرفدار نباشد اما بسیار مغذی بوده و طعم و عطر خاص آن در ترکیب با سایر مواد بسیار خوش آیند خواهد بود (منبع). از طرفی هم دانه‌های این گیاه انواع بسیار متنوعی دارد و درصد بالایی از ترکیبات آن را پروتئین، فیبر و ریزمغذی‌ها تشکیل داده است. جالب‌تر اینکه تاج خروس فاقد گلوتن بوده و برای افرادی که به گلوتن حساسیت دارند، می‌تواند بسیار مفید باشد.
ارزش غذایی گیاه تاج خروس
علاوه بر فیبر و پروتئین، میزان ریزمغذی‌های آن نیز بسیار زیاد است که از جمله آن‌ها می‌توان به منیزیم، منگنز، فسفر و آهن اشاره کرد. یک پیمانه تخم و دانه تاج خروس و خود آن دارای ارزش غذایی به شرح زیر است (منبع).
- کالری: ۲۵۱
- پروتئین: ۹/۳ گرم
- کربوهیدرات: ۴۶ گرم
- چربی: ۵/۲ گرم
میزان منگنز مورد نیاز بدن، با خوردن روزانه یک وعده (به اندازه یک فنجان) دانه تاج خروس به‌طور کامل تأمین می‌شود. منگنز تأثیر بسیاری بر روی کارکرد مغز داشته و از بسیاری از بیماری‌های عصبی پیشگیری می‌کند (منبع). مقادیر بالای منیزیوم به واکنش‌های ضروری داخل بدن از جمله همانندسازی دی ان ای در تقسیم سلولی کمک می‌کند. همچنین فسفر موجود در تاج خروس، برای سلامتی استخوان‌ها ضروری بوده و آهن آن به تولید خون و پیشگیری از کم‌خونی کمک می‌کند (منبع).
خواص تاج خروس و دانه آن
ارزش غذایی بالای این گیاه اهمیت وارد کردن آن به برنامه غذایی افراد در رده‌های سنی مختلف را بالا برده است. این گیاه خواص زیادی برای سلامتی بدن دارد. در ادامه به بررسی مهمترین خواص گیاه تاج خروس پرداخته شده است.
خواص تاج خروس برای کبد
آنتی‌اکسیدان‌ها ترکیباتی هستند که از آسیب سلول‌ها و بیماری‌های متعاقب آن مثل بیماری‌های قلبی و انواع سرطان پیشگیری می‌کنند. ترکیباتی داخل گیاهان وجود دارد که به آن‌ها پلی فنول میگویند. پلی فنول مثل آنتی‌اکسیدان عمل می‌کند و میزان آن در گیاهان مختلف متفاوت است. تاج خروس میزان بسیار زیادی پلی فنول دارد و علاوه بر آن، سرشار از ترکیباتی مثل گالیک اسید، هیدروکسی بنزوئیک اسید و وانیلیک اسید است که از بسیاری از بیماری‌ها مزمن و خطرناک جلوگیری می‌کنند. در صورتی که می‌خواهید آنتی‌اکسیدان موجود در این دانه‌ها آسیب نبینند، ترجیحاً آن‌ها را خام مصرف کنید؛ پختن این دانه‌ها خواص آن‌ها را تحت تأثیر قرار می‌دهد. مطالعات و آزمایشات نشان داده که تاج خروس خواص زیادی برای کبد و تأثیر شگرفی در محافظت از آن در برابر الکل دارد (منبع).
تاج خروس و کاهش التهاب
از دیگر خواص گیاه و دانه تاج خروس تأثیر آن در کاهش التهاب در بدن است. التهاب به خودی خود خطرساز نیست و اتفاقاً برای پیشگیری از عفونت و آسیب لازم است؛ اما درصورتی‌که التهاب طولانی‌مدت باشد، می‌تواند منجر به سرطان، دیابت یا مشکلات سیستم ایمنی شود. مطابق آزمایشات و مطالعاتی که انجام شده، تاج خروس باعث تسکین التهاب شده و با مهار ترکیباتی که باعث التهاب می‌شوند، از عوارض ناشی از التهاب جلوگیری می‌کند (منبع).
خواص تاج خروس در کاهش چربی خون
کاهش میزان کلسترول و به عبارتی چربی خون از دیگر خواص بارز گیاه تاج خروس است. کلسترول یکی از انواع چربی‌های خون است که در صورت افزایش مقدار آن، در دیواره عروق رسوب کرده و باعث تنگی آن‌ها و بیماری‌های قلبی و عروقی می‌شود. مطالعات حاکی از آن است که گیاه تاج خروس می‌تواند میزان کل کلسترول خون را ۱۵ درصد و میزان کلسترول بد (LDL) را ۲۲ درصد پایین آورد اما باعث بالا رفتن میزان کلسترول خوب (HDL) می‌شود (۱۵،۱۶). آزمایشاتی که روی مرغ‌ها صورت گرفته، نشان داد که دادن دانه‌های تاج خروس به مرغ‌ها، باعث پایین آمدن کلسترول بد تا ۷۰ درصد می‌شود و کل میزان کلسترول را تا ۳۰ درصد پایین می‌آورد. احتمال اینکه نتایج این آزمایشات برای انسان نیز صدق کند بسیار زیاد است (منبع)
تاج خروس و کاهش وزن
اگر می‌خواهید وزن کم کنید، حتماً دانه‌های تاج خروس را وارد رژیمتان کنید. این گیاه با داشتن مقادیر بالایی از فیبر و پروتئین، شما را سریع‌تر سیر کرده و هورمون‌هایی را که باعث احساس گرسنگی می‌شوند سرکوب می‌کند. همیشه به یاد داشته باشید که رژیم‌های پرپروتئین، باعث کاهش اشتها و تنظیم کالری دریافتی می‌شوند (منبع). همچنین هر ماده‌ای که فیبر داشته باشد، با القای احساس سیری از پرخوری پیشگیری کرده و کاهش وزن را آسان‌تر و سریع‌تر می‌کند (منبع). پیشنهاد می‌شود هم‌زمان با رعایت رژیم غذایی، ورزش و فعالیت کافی داشته باشید تا در کمترین زمان بیشترین کاهش وزن را تجربه کنید.
تاج خروس گیاهی بدون گلوتن
گلوتن یک نوع پروتئین است که دردانه‌هایی مثل گندم و جو وجود دارد. سیلیاک بیماری‌ای است که در آن فرد به گلوتن حساسیت دارد و خوردن مواد غذایی که داخلشان گندم و جو وجود دارد، در این افراد باعث آسیب شدید روده و سیستم گوارشی، اسهال و نفخ می‌شود (منبع). افرادی که به گلوتن حساسیت دارند، تحت هیچ شرایطی نباید گندم و جو مصرف کنند درنتیجه باید مواردی مثل دانه تاج خروس، جو دو سر، ذرت، ارزن، گندم‌سیاه و برنج قهوه‌ای را جایگزین گندم و جو کنند.
گیاه تاج خروس و دانه آن را چگونه مصرف کنیم؟
آماده کردن و پختن این گیاه بسیار آسان است. بهتر است قبل از پختن آن، ابتدا بگذارید کمی خیس بخورد و جوانه بزند. اگر دانه‌ها جوانه نزنند، ممکن است از جذب مواد معدنی مورد نیاز بدن پیشگیری کنند. برای پختن آن، باید تاج خروس و آب را به نسبت ۱ به ۳ (۱ پیمانه تاج خروس، ۳ پیمانه آب) داخل قابلمه ریخته و بگذارید آب بجوشد. پس از آن شعله را کم کنید و بگذارید ۲۰ دقیقه بماند تا آب جذب دانه‌ها شود.
- می‌توانید گیاه تاج خروس را به دلیل پروتئین و فیبر بالای آن به انواع نوشیدنی و اسموتیها اضافه کنید.
- می‌توانید به عنوان جایگزین برنج مصرف کنید.
- داخل سوپ یا غذاهای آبکی بریزید تا غلیظ‌تر شوند.
- به‌عنوان صبحانه مصرف کنید.
سخن آخر
گیاه تاج خروس خواص بسیار زیادی برای سلامتی بدن از جنبه‌های مختلف دارد. تاج خروس دانه‌ای بسیار مغذی، بدون گلوتن و سرشار از فیبر و مواد معدنی است که فواید زیادی ازجمله کاهش التهاب، تنظیم کلسترول خون و کاهش وزن دارد. خبر خوب اینکه آماده کردن آن بسیار راحت بوده و می‌توان به صورتهای مختلفی آن را مصرف کرد.
