نوزادان معمولا بین ۳ تا ۱۲ ماهگی و یا کمی دیرتر دندان در می‌آورد. در این مقاله از کابان مگ، برخی نشانه‌های اولیه دندان درآوردن نوزاد و راه‌کارهایی برای کم کردن درد و رنج حاصل از آن را مطرح می‌کنیم.
نشانه و علائم دندان درآوردن نوزاد
وقتی اولین دندان نوزادتان نمایان شود، احتمالا شگفت‌زده می‌شوید و ناگهان دلیل تمام علائم و رفتارهای عجیبی اخیرا نوزادتان را متوجه می‌شوید. باید در سن مشخصی دندان درآوردن نوزاد را تشخیص دهید، حواستان به این نشانه‌های رایج زیر باشد.
دندان در آوردن نوزاد از علائم تا ترتیب و مشکلات، نکات مهم در محافظت از دندان را در ادامه گوش زد کرده ایم. مهمترین و اصلی ترین علائم و نشانه های دندان درآوردن نوزادان را می توان در چند مورد زیر خلاصه کرد.
- جاری شدن آب دهان
- جوش
- سرفه و یا حالت تهوع
- گاز گرفتن
- گریه زیاد
- کج‌خلقی
- شیر یا غذا نخوردن
- بیدار شدن‌های مکرر شبانه
- کشیدن گوش و مالیدن دست به گونه ها
چطور باید بفهمید که نوزاد شما در حال دندان درآوردن است؟ باید به دنبال چه علائمی باشید؟
قطعا نوزاد شما خودش نمی‌داند چرا درد دارد، یا چرا هربار با احساس درد در دهانش از خواب بیدار میشود و یا اینکه چرا چانه‌اش می‌خارد. در اینجا مهمترین علائم مربوط به دندان درآوردن را مطرح می‌کنیم.
جاری شدن آب دهان
میزان آبی که هنگام دندان درآوردن از دهان نوزادان جاری میشود، باور نکردنی است که فرآیند رویش دندان‌ها موجب تحریک آن میشود و جاری شدن آب از دهان نوزادان معمولا از بین ۱۰ هفتگی تا ۳ یا ۴ ماهگی شروع میشود. اگر متوجه شدید که لباس نوزادتان مدام خیس است، می‌توانید یک پیشبند برای او ببندید تا راحت‌تر (و تمیزتر) باشد، همچنین در طول روز به آرامی چانه‌اش را خشک و تمیز کنید تا پوست آن خشک نشود.
جوش‌های حاصل از دندان درآوردن
اگر نوزاد شما در حال دندان درآوردن باشد و آب دهانش جاری شود، این آبریزش مداوم باعث خراشیدگی، خشک شدن، قرمزی و جوش در اطراف دهان و چانه (و حتی گردن) او میشود. تمیز کردن آب دهانش، باعث جلوگیری از این آسیب‌ها میشود.
همچنین می‌توانید با مرطوب‌کننده‌هایی مانند وازلین یا آکوافور، یک لایه محافظ دور دهان و چانه‌اش ایجاد کنید و یا اینکه از کرم‌های مرطوب‌کننده بدون بو و نرم استفاده کنید. چنانچه در منزل کرم شیردهی (مانند لانسینو) دارید، این کرم‌ها بهترین گزینه برای مراقبت از پوست حساس نوزاد هستند.
سرفه و یا حالت تهوع
آب زیادی که در این دوره از دهان نوزاد جاری میشود ممکن است باعث حالت تهوع یا سرفه در او شود (شما هم اگر دهان‌تان پر از آب بزاق‌تان شود، دچار احساس خفگی می‌شوید)؛ اما اگر نشانه‌های دیگری از سرماخوردگی، آنفلوانزا، یا آلرژی در نوزادتان وجود ندارد، جای هیچ نگرانی نیست.
گاز گرفتن
فشار دندان‌ها از زیر لثه‌ها، باعث ناراحتی و رنج نوزاد میشود و این درد را می‌توان با فشار متقابل (یعنی جویدن و گاز گرفتن) کمی تسکین داد. نوزاد در حال دندان درآوردن، هر چیزی که پیدا کند، از حلقه‌های بازی و جغجغه گرفته تا نوک سینه مادر (اگر شیر مادر را می‌خورد) و انگشتانش را گاز می‌گیرد.
گریه کردن
بعضی نوزادان بدون هیچ سر و صدا و جنجالی دندان در می‌آورند، در حالیکه برخی نوزادان بخاطر ورم کردن لثه‌های نازکی که دارند، درد زیادی را باید تحمل کنند و آنها ناچارا این درد را از طریق گریه و ناله با شما به اشتراک می‌گذارند.
معمولا اولین دندان با بیشترین درد همراه است (البته برای دندان‌های آسیا هم چون سایز بزرگی دارند، همینگونه است)، اما هنگام رویش دندان‌های بعدی، نوزاد به فرآیند آن عادت می‌کند و در نتیجه درد و رنج کمتری را متحمل میشود. در صورت لزوم می‌توانید با مشورت دکتر، از استامینوفن کودکان برای تسکین درد نوزادتان استفاده کنید.
کج‌خلقی
وقتی دندان کوچک نوزاد به لثه او فشار وارد می‌کند و میخواهد لثه‌ها را بشکافد، دهان نوزاد درد می‌کند؛ و این مسئله درد زیادی برای دلبند کوچک شما به همراه دارد. بعضی از نوزادان ممکن است فقط چند ساعت کج‌خلقی کنند اما برخی دیگر ممکن است برای روزها یا حتی هفته‌ها بهانه‌گیر شوند.
غذا نخوردن
در دوره رویش دندان‌ها نوزاد عصبانی و کج‌خلق شما فقط وقتی آرام می‌گیرد که چیزی در دهانش باشد –مثلا شیشه شیر یا سینه مادر؛ اما همین عمل مکیدن یا گاز کرفتن ممکن است باعث شود که لثه‌های ملتهب نوزاد، بیشتر درد بگیرند.
به همین دلیل نوزادی که در حال دندان درآوردن است ممکن است تمایلی به خوردن نشان ندهد (و به این ترتیب آشفته‌تر میشود، زیرا نه تنها درد لثه‌هایش آرام نمی‌شود بلکه شکمش هم گرسنه می‌‌ماند).
حتی نوزادان غذا خوار هم ممکن است در این دوره، غذا نخورند. اگر این شرایط برای چند روز متوالی ادامه داشت، آرامش خود را حفظ کنید و با متخصص اطفال تماس بگیرید.
بیدار شدن‌های مکرر در نیمه شب
دندان‌ها فقط در طول روز، رشد نمی‌کنند. وقتی دندان‌های نوزاد شروع به رویش می‌کنند، ناراحتی و آشفتگی حاصل از آن ممکن است خواب شبانه او را نیز مختل کند (حتی اگر قبلا عادت داشت که شب‌ها به راحتی بخوابد).
اگر نیمه‌های شب بیدار شد و ناآرام بود، اول صبر کنید تا خودش بخوابد، چنانچه خودش قادر به آرام کردن خودش نبود، سعی کنید با نوازش یا لالایی او را دوباره بخوابانید، هرگز از گزینه شیردهی یا غذا دادن برای خواباندن او استفاده نکنید (زیرا بعد از اتمام رویش دندان‌ها، ممکن است نوزاد به غذا خوردن در نیمه شب عادت کند و باعث دردسر شما میشود).
کشیدن گوش‌ها یا مالیدن دست‌ها به گونه‌ها
وقتی نوزاد در حال دندان درآوردن است، ممکن است با ناراحتی گوشش را بکشد، یا مدام دستش را روی گونه و چانه‌اش بکشد.
دلیل این حرکت آن است که لثه‌ها، گوش‌ها و گونه‌ها دارای مسیرهای عصبی یکسان هستند و به همین خاطر درد لثه‌ها (بخصوص درد حاصل از رویش دندان‌های آسیاب) میتواند در نواحی مجاور آن هم احساس شود.
البته وقتی گوش نوزاد عفونت می‌کند، او ناخودآگاه گوش‌هایش را می‌کشد، پس وقتی با این علامت روبرو شدید، حتما با متخصص اطفال مشورت کنید، شاید دلیل این کار نوزاد، فقط رویش دندان‌ها نباشد.
نوع و شدت این علائم، در نوزادان مختلف، متفاوت است –ممکن در یکی همراه با درد و اشک فراوان باشد و در برخی ممکن است بدون هیچ دردسری تمام دندان‌ها در بیایند. البته احتمالا شاهد چند مورد از این علائم خواهید بود. پس حواستان را جمع کنید.
شروع فرآیند دندان درآوردن در هر کودک متفاوت است: بعضی‌ها دچار هیچ علایمی نمی‌شوند، اما برخی نوزادان دیگر چندین ماه دچار درد و رنج‌های مختلفی هستند و مدام بهانه‌گیری می‌کنند.
وقتی از نشانه‌های دندان درآوردن، زمان آن و درمان‌های خانگی موثر برای بهبود درد آگاه باشید، می‌توانید این دوره را برای نوزاد (و خودتان) راحت‌تر کنید و با مشکلات کمتری این مرحله را پشت سر بگذارید.
نوزادان از چند ماهگی و چند سالگی دندان در می‌آورند؟
نشانه‌های دندان درآوردن نوزاد ممکن است ۲ یا حتی ۳ ماه زودتر از پیدایش دندان شروع شوند. پیدایش اولین دندان در بیشتر نوزادان معمولا حدود ۶ ماهگی اتفاق می‌افتد، البته زمان ظهور این مرواریدهای زیبا در دهان هر نوزاد متفاوت از نوزاد دیگر است.
در برخی نوزادان، دقیقا در ۳ ماهگی اولین دندان ظاهر میشود، در حالیکه در برخی دیگر ممکن است تا یک سالگی طول بکشد؛ به عبارت دیگر، گستره زمانی وسیعی در ارتباط با رویش اولین دندان در هر نوزاد وجود دارد.
درمان عالی برای زمان رویش دندان‌ها
شما با چند راهکار مهم و تجربه شده، می‌توانید ناراحتی حاصل از فرایند رویش دندان‌ها در نوزادتان را بهبود ببخشید.
جویدن
نوزادی که در حال دندان درآوردن است، عاشق جویدن چیزهای مختلف است و دلیل این اشتیاقش واضح است. جویدن باعث فشار متقابل به لثه‌ها میشود و این کار باعث میشود درد حاصل از تلاش دندانی میخواهد از لثه‌ها بیرون بزند، کمی آرام شود.
حلقه‌های پلاستکی که مخصوص زمان دندان درآوردن هستند، جغجغه و اسباب‌بازی‌های قابل جویدن دیگر (شامل ضربه‌گیرهای پلاستکی کنار تخت نوزاد که قطعا نوزاد شما خیلی زود آن را کشف می‌کند) همگی گزینه‌های مناسبی برای این دوران هستند. جویدن چیزهای سردی که باعث بی‌حس شدن لثه‌ها می‌شوند، برای نوزاد خوشایندتر است.
سعی کنید در این دوره، مجموعه‌ای از اسباب‌بازی‌های مناسب و قابل جویدن را در دسترس داشته باشید. حوله‌های مرطوبی که در یخچال باشند (و نه در فریزر، زیرا سردی بیش از اندازه ممکن است به لثه‌های نوزاد آسیب بزند) گزینه خوبی هستند.
فشار متقابل
انگشت تمیز شما، اسباب‌بازی‌های دندانی که برآمدگی دارند، یا یک مسواک مرطوب و تمیز که روی لثه‌های نوزاد بکشید نیز می‌توانند همان فشار متقابل حاصل از حلقه‌های دندانی یا حوله خیس را فراهم کند. نوزاد ممکن است در مقابل جویدن این موارد در ابتدا خودداری کند، زیرا باعث درد در لثه‌ها می‌شوند، اما بعد از مدتی این کار باعث آرامش او میشود.
نوشیدنی‌های سرد
یک بطری آب سرد سبب یک آرامش خنک و دلنشین برای لثه‌های نوزاد بالای ۶ ماه است (یعنی سنی که می‌توان به نوزاد آب داد). اگر خود نوزاد هنوز نمی‌تواند بطری بگیرد، پس آب (بدون یخ) را داخل فنجان بریزید و به او بدهید.
غذای سرد
غذاهای یخچالی مانند ماست، پوره هلو و سیب (اگر قبلا این موارد را به رژیم غذایی کودک افزوده‌اید) ممکن است اشتها برانگیزتر از غذاهای گرم باشند و لثه‌های دردناک نوزاد را التیام می‌دهند.
یا می‌توانید میوه‌های منجمد مانند موز و آلو را داخل پستانک میوه‌خوری نوزاد بریزید (قطعات بزرگ میوه، خطر خفگی نیز ندارند)، اما این کار فقط باید در حضور یک بزرگ‌تر انجام شود و نوزاد نیز در حالت نشسته یا سرپا تکیه داده باشد.
داروهای مسکن
اگر جویدن، ماساژ و مکیدن غذاهای سرد موثر نبودند، از استامینوفن کودکان کمک بگیرید-البته حتما قبل از مصرف آن، با متخصص اطفال مشورت کنید.
آرامش
آغوش گرم، بوسه‌های فراوان و صبوری، چیزهایی دیگری هستند که نوزاد در حال دندان درآوردن، به آنها نیا دارد.
از بی‌حس‌کننده‌ها استفاده نکنید
مالیدن الکل روی لثه نوزاد، اصلا فکر خوبی نیست و سازمان غذا و دارو نیز استفاده از بی‌حس کننده‌های موضعی بر روی لثه را اکیدا منع کرده است، زیرا کودکان زیر ۲ سال را در خطر کمبود اکسیژن قرار می‌دهد.
سازمان غذا و دارو همچنن می‌گوید والدین نباید از ژلهای گیاهی یا طبیعی و دیگر داروها استفاده کنند، زیرا برخی از آنها دارای موادی هستند که می‌توانند منجر به مشکلات قلبی و بیماری شوند.
از گردنبندهای دندانی استفاده نکنید
هیچ شواهد علمی مبنی بر تاثیر مثبت گردنبندهای دندانگیر وجود ندارد و در واقع اغلب متخصصین اطفال توصیه می‌کنند که از آنها استفاده نکنید، زیرا ممکن است باعث خفگی نوزاد شوند.
چه زمانی باید درباره فرایند رویش دندان‌ها با دکتر مشورت کرد؟
دندان درآوردن ممکن است باعث خونریزی در زیر لثه‌ها شود، به طوری که انگار یک لامپ آبی‌رنگ در دهان نوزاد است. نگران نباشید زیرا این مورد با کمک یک حوله خنک و مرطوب برطرف میشود.
اگرچه برخی والدین قسم می‌خورند که تب و اسهال نیز از نشانه‌های دندان درآوردن هستند، اما بعضی دکترها موافق نیستند. با این حال التهاب تورم در لثه‌ها، مانند التهاب در هرجای دیگر بدن، ممکن است باعث تب پایین شود.
بنابراین اگر نوزاد دلبندتان تب زیر ۱۰۱ درجه فارنهایت دارد و در حال دندان درآوردن است، ممکن است دلیل آن التهاب لثه‌ها باشد و جای نگرانی نیست. اگر تب او بیش از ۳ روز ادامه داشت و اگر بیشتر از ۱۰۱ درجه شد و یا اگر همراه با علائم دیگری بود، با متخصص اطفال تماس بگیرید.
این مورد در ارتباط با اسهال نیز صدق می‌کند که برخی والدین بر این باورند دلیل آن این است که نوزاد در حال دندان درآوردن، بزاق بیشتری تولید می‌کند و قورت می‌دهد. جای نگرانی نیست، اما با این حال اگر اسهال نوزاد بیش از دوبار متوالی در هر دفع بود، با دکتر کودکتان تماس بگیرید.
جدول زمانی، انواع و ترتیب دندان درآوردن نوزاد
هر دندان نوزاد کی در می‌آید و کدام دندان اول ظاهر میشود؟ خب ما جواب این سوالات و یک جدول راهنمای عالی جهت کمک به شما برای طی این فرایند مهم داریم.
نوزاد شما بهانه‌گیر میشود و شما باید انتظار بکشید، گاهی یواشکی دهانش را چک کنید، حتی ممکن است با انگشت جای دندانش را فشار دهید و شب‌های پر تب و تابی را از سر خواهید گذراند و … سرانجام یوهو!! بالاخره اولین دندان ظاهر میشود.
خب حالا که این مرواریدهای سفید کوچک کم‌کم نمایان می‌شوند، باید چکار کنید؟ دندان‌های شیری در واقع جایگزین موقت دندان‌های دائمی هستند تا جای هر دندان حفظ شود، اما نقش مهمی در توسعه و رشد فرزند شما دارند.
معمولا اولین دندان‌ها، دو دندان پایین هستند و بعد از آنها دو دندان جلویی بالا در می‌آیند. سپس دندان‌های کناری و پس از آنها به ترتیب دندان‌های آسیابی که نزدیک‌تر به لب‌ها هستند، رشد می‌کنند. بعد از آنها، دندان‌های نیش و سرانجام دندان‌های آسیاب در عقب دهان رشد می‌کنند.
اولین دندان نوزاد کی در می آید؟
در ارتباط با جدول زمانی رویش دندان‌ها، تنوع زیادی وجود دارد و همگی عادی هستند. برخی کودکان و نوزادان ممکن است خیلی زود و حدود ۳ یا ۴ ماهگی اولین دندان‌شان ظاهر شود، اما برای نوزادان دیگر ممکن است کمی طول بکشد. البته به طور متوسط اولین دندان در ۶ یا ۷ ماهگی ظاهر میشود و برای بقیه حدود ۱۲ ماهگی یا دیرتر نمایان خواهد شد.
اولین دندان نوزاد کدام است؟
در اغلب نوزادان، اول دندان‌های جلویی پایین (دندان‌های مرکزی پیشین پایین) و حدود ۶ الی ۱۰ ماهگی رشد می‌کنند؛ اما معمولا دندان‌های پیشین بالا هم در همان زمان و حدود ۸ الی ۱۲ ماهگی، در می‌آیند.
کودکان و نوزادان چند دندان خواهند داشت؟
در سن ۲/۵ سالگی، اکثر بچه‌ها دارای یک سری کامل ۲۰ تایی از دندان‌های شیری هستند. این دندان‌های شیری تا پایان دوره کودکی، دوام می‌آورند –البته آخرین دندان‌های شیری تا حدود ۱۲ سالگی باقی می‌مانند و سپس دندان‌های دائمی جایگزین آنها شوند.
جدول زمانی و ترتیب دندان درآوردن نوزاد
در این جدول متوجه خواهید شد که در چه بازه زمانی منتظر رویش کدام دندان شیری باشید و همچنین ترتیب نمایان شدن دندان‌ها را نیز یاد می‌گیرید:
- دندان‌های مرکزی پیشین پایین: بین ۶ تا ۱۰ ماهگی
- دندان‌های مرکزی پیشین بالا: بین ۸ تا ۱۲ ماهگی
- دندان‌های جانبی پیشین بالا: ۹ تا ۱۳ ماهگی
- دندان‌های جانبی پیشین پایین: ۱۰ تا ۱۶ ماهگی
- اولین دندان آسیاب بالایی: ۹ تا ۱۳ ماهگی
- اولین دندان آسیاب پایینی: ۱۴ تا ۱۸ ماهگی
- دندان نیش بالایی: ۱۶ تا ۲۲ ماهگی
- دندان نیش پایینی: ۱۷ تا ۲۳ ماهگی
- دومین دندان آسیاب پایینی: ۲۳ تا ۳۱ ماهگی
- دومین دندان آسیاب بالایی: ۲۵ تا ۳۳ ماهگی
نکات مهم در فرایند دندان درآوردن نوزادان
بیشتر نوزادان بین ۶ تا ۱۲ ماهگی دندان در می‌آورند
زمان دقیقی برای رویش اولین دندان نوزادان وجود ندارد –حتی بعضی نوزادان تا ۱ سالگی هیچ دندانی ندارند! نوزادان معمولا حدود ۳ ماهگی با کمک دهان شروع به کشف دنیای اطراف می‌کنند و این مسئله باعث افزایش بزاق آنها میشود.
بسیاری از والدین آن را نشانه رویش دندان‌ها می‌دانند، در حالیکه معمولا اولین دندان حدود ۶ ماهگی در می‌آید. دندان‌های دوره کودکی معمولا تا سن ۳ سالگی کامل می‌شوند.
در سن ۶ ماهگی باید فلوراید را به رژیم غذایی کودک اضافه کنید
فلوراید با محکم کردن مینای دندان، از پوسیدگی آن جلوگیری می‌کند. معمولا آب شهری دارای فلوراید است. سعی کنید از حدود ۶ ماهگی در کنار غذای جامد کودک، به او آب بدهید.
ماساژ لثه‌ها، استفاده از یک چیز سرد یا استامینوفن باعث تسکین درد میشود
نوزاد ممکن است بدون هیچ علائم خاصی دندان در بیاورد. با این حال چنانچه فرزندتان بیقراری می‌کند، می‌توانید لثه دردناک او را با انگشتان تمیز ماساژ دهید، یا به او حلقه‌های دندانی و یا یک حوله تمیز و سرد بدهید تا آنها را روی لثه‌ها فشار دهد. بیسکوییت‌های مخصوص دوره دندان درآوردن نیز گزینه خوبی هستند، اما باید مراقب باشید که کودک دچار خفگی نشود.
نوزادان هنگام دندان درآوردن ممکن است تب کنند. اگرچه به گفته متخصصین اطفال تب تا ۳۸ درجه سلسیوس، ربطی به دندان درآوردن ندارد و ممکن است نشانه بیماری دیگری باشد. اگر کودک آشفته است، می‌توانید با مشورت با دکتر مقداری استامینوفن به او بدهد و اگر سنش بیشتر از ۶ ماه است، می‌توانید به او ایبوپروفن بدهید.
هرگز از قرص‌های دندان درآوردن، ژلهای دارای بنزوکین، ژل‌ها یا قرص‌های دندان درآوردن استفاده نکنید
گاهی قرص‌های حاوی بلادون و ژلهای دارای بنزوکین برای کاهش درد دندان درآوردن توصیه می‌شوند. بنزوکین و بلادون در واقع باعث بی‌حس شدن موضع و درد می‌شوند، اما وزارت غذا و دارو به خاطر اثرات جانبی این داروها، استفاده از آنها برای نوزادان را منع کرده است.
گردنبندهای دندانی نیز اصلا گزینه خوبی نیستند؛ زیرا وجود این گردنیند در دور گردن کودک، با خطر خفگی همراه است.
باید روزانه دوبار دندان‌های نوزاد را با خمیردندان حاوی فلوراید مسواک بزنید
وقتی نوزاد دندان در آورد، لازم است دندان‌های او را به خصوص بعد از آخرین خوردنی یا نوشیدنی، با مقدار کمی خمیردندان حاوی فلوراید (به اندازه دانه برنج) مسواک بزنید.
وقتی کودک ۳ ساله شد، به اندازه یک نخود خمیردندان کافی است. بهتر تا سن ۷ یا ۸ سالگی، یعنی وقتی کودک شروع به نوشتن می‌کند، در هنگام مسواک زدن به او کمک کنید و یا در کنارش باشید.
درباره دندان‌های کودکتان و همچنین استفاده از لاک فلوراید مشورت کنید
هنگام مراجعه به متخصص کودک، معمولا دکتر سلامت دندان‌های کودک را بررسی می‌کند. گفته میشود بهتر است وقتی دندان‌های کودک کامل شدند، از لاک فلوراید برای دندان‌هایش استفاده شود.
اگر هنوز دندان‌پزشک خاصی برای کودک در نظر نگرفته‌اید، از متخصص کودکان بخواهید که به دندان‌های فرزندتان لاک دندان بزند.
به محض در آمدن اولین دندان، با یک دندان‌پزشک ملاقات کنید.
بهتر است وقتی اولین دندان نوزاد ظاهر شد و یا وقتی یک ساله شد، با یک دندان‌پزشک ملاقات و مشورت کنید. دندان‌پزشک فرآیند طبیعی رویش دندان‌ها و سلامت آنها را بررسی می‌کند. همچنین توصیه‌های لازم را در اختیار شما قرار می‌دهد.
حفظ سلامت پیشگیری از پوسیدگی دندان نوزاد
پس از دندان درآوردن نوزاد باید اقدامات لازم به منظور حفظ سلامت آن را اجرا کنید. اگرچه مسواک زدن یکی از عوامل مهم در مراقبت از دندان‌های نوزاد پس از دندان در آودن است،.
این مرواریدهای درخشان، برای سلامت به مراقبت و نگهداری بیشتری نیاز دارند. در این مطلب به بررسی هفت راهکار می‌پردازیم که کمک می‌کنند تا دندان‌های او در تمام عمر به بهترین شکل سالم و مرتب بمانند.
تهیه غذاهایی که سرشار از ویتامین و مواد معدنی هستند
نوزاد دلبند شما برای داشتن دندان‌های سفید و محکم، به اجزای درست و مناسب نیاز است و این یعنی باید به مقدار کافی کلسیم، فسفر، فلوراید و مواد معدنی و ویتامین‌های دیگر (بخصوص ویتامین C که برای سلامت لثه‌ها ضروری است) را دریافت کند.
مصرف شکر را کم کنید
حذف کامل شکر از رژیم غذایی کودک کار آسانی نیست، اما بهتر است میزان استفاده از آن -بخصوص استفاده از شکر تصفیه‌شده (که در تمامی محصولات بخصوص در بیسکوییت‌های دندان درآوردن یافت می‌شوند) و شکر سرخ خمیری (مانند شکرموجود در میوه‌های خشک) را به حداقل برسانید.
مصرف شیرینی‌جات را تا حد ممکن کاهش دهید بیشتر از یک یا دوبار در روز نباشد و فقط در کنار وعده‌های غذایی مصرف شود.
آب زیاد مصرف کنید
انجمن آمریکایی متخصصین اطفال تاکید می‌کند که والدین نباید در کنار آب، از دیگر مایعات یا شیر برای طولانی‌مدت استفاده کنند؛ زیرا شکرهای طبیعی یا افزوده موجود در مایعات و غذاها، توسط باکتری‌های موجود در دهان تبدیل به اسید میشود. سپس این اسید در بخش بیرونی دندان حل و سبب پوسیدگی آن میشود.
از آبمیوه‌ها فقط باید گهگاه استفاده کرد و نباید تبدیل به پای ثابت غذای کودک شوند. برای کاهش مصرف شکر سعی کنید به طور کلی آبمیوه‌ها را حذف کنید. به جای آن، از خود میوه‌ها استفاده کنید که دارای فیبرهای سیرکننده هستند. وقتی می‌خواهید به کودک آبمیوه بدهید، حتما آن را رقیق کنید و آن را در کنار غذا یا میان‌وعده کودک به او بدهید.
استفاده از قاشق مشترک را ممنوع کنید
دلیل پوسیدگی دندان کودکان چیست؟ دلیل آن صرفا عدم استفاده از مسواک یا مصرف بیش از حد شکر نیست. یکی از مهمترین دلایل آن، نوعی باکتری است که در دهان زندگی می‌کند و به آسانی از طریق بزاق والدین به فرزند (یا کودک به کودک) انتقال پیدا می‌کند.
این باکتری که نام آن استرپتوکوکوس موتانز است، از شکر و دیگر بقایای غذایی موجود در دهان تغذیه می‌کند و سبب تولید اسیدهایی میشود که کلسیم موجود در دندان را تجزیه می‌کنند و منجر به فاسد شدن دندان می‌شوند.
حرف آخر: اگر جزو افرادی هستید که دندان‌های فاسد در خانواده شما زیاد هستند، پس احتمال انتقال این باکتری از شما به کودکتان افزایش پیدا می‌کند. شما می‌توانید این خطر را با جدا کردن مسواک، قاشق و دیگر ظروف کودک، به حداقل برسانید و همچنین اجازه ندهید که کودک دستش را در دهان شما ببرد. در ضمن حتما همیشه مسواک بزنید و از نخ دندان استفاده کنید.
به جای شیشه‌شیر از فنجان استفاده کنید
نوزادتان ممکن است هنوز علاقه زیادی به شیشه‌شیرش داشته باشد، اما بهتر است او را عادت بدهید که از فنجان استفاده کند. شیشه‌شیر و آبمیوه‌خوری‌های نوزاد، می‌توانند منجر به فاسد شدن دندان شوند زیرا سبب می‌شوند که مایعات در دهان و روی دندان نوزاد، جمع شوند.
آیا نگرانید که استفاده از فنجان برای نوزاد زود است و کثیف‌کاری به همراه دارد؟ از فنجان‌های مخصوص نوزاد استفاده کنید که دارای یک دریچه هستند و نوزاد میتواند آن را از جهات مختلف در دست بگیرد. دندان‌پزشکان می‌گویند این فنجان‌ها از شیشه‌‌شیرهای قدیمی بهتر هستند، زیرا باعث کمک به رشد ماهیچه‌های دهانی نوزاد می‌شوند.
استفاده از شیشه‌شیر در تخت‌خواب ممنوع!
اگرچه ممکن است نوزادتان وابسته به آرامشی باشد که از شیشه‌شیرش دریافت می‌کند، اما هرگز اجازه ندهید که با شیشه‌شیر به خواب رود.
او ممکن است به خواب رود و قسمت پستانکی شیشه در دهانش باقی بماند و در نتیجه قطرات و چکه‌های آن نوشیدنی در دهانش بریزند و سپس به اسید تبدیل شوند و نهایتا منجر به خراب شدن دندان‌های او شوند.
حتی اگر نوزاد هنوز دندان در نیاورده است، باز هم نگذارید هنگام خواب، شیشه‌شیر داشته باشد، زیرا به هرحال ممکن است وابستگی او به شیشه‌شیر بیشتر شود و بعدها نتوانید موقع خواب به آسانی او را از شیشه شیرش جدا کنید.
قبل از خواب، حتما مسواک بزنید
اگر قبل از خواب به کودکتان شیر می‌دهید، حتما قبل از خواب دندان‌هایش را مسواک بزنید یا اینکه از یک پارچه توری آغشته به آب گرم برای تمیز کردن بقایای شیر از دهانش استفاده کنید.
همچنین می‌توانید این پارچه را در محلول آب و پودر زیلیتول خیس کنید؛ زیرا زیلیتول یک جایگزین شیرین است که میتواند باعث آرام شدن نوزاد شود.
از خمیردندان‌های دارای فلوراید استفاده کنید
انجمن دندان‌پزشکی آمریکا به والدین توصیه می‌کند به محض اینکه اولین دندان نوزاد در آمد، از خمیردندان‌های حاوی فلوراید برای او استفاده کنند. فقط دقت داشته باشید مادامیکه سن کودک زیر ۳ سال است، مقدار خمیردندان مصرفی بیش از اندازه یک دانه برنج نباشد.
وقتی که کودک از این مرحله عبور کرد، اگر منبع آب مصرفی شما فلوراید ندارد، می‌توانید به او یک مکمل فلوراید بدهید (این مسئله را باید از طریق اداره آب منطقه یا حتی متخصص کودک بررسی و پیگیری کنید).
احتیاط کنید؛ زیرا مقدار زیاد فلوراید برای دندان‌های کودک دقیقا به اندازه مقدار بسیار کم آن، مضر است. اگر کودکتان فلوراید لازم را از طریق نوشیدن آب دریافت می‌کند و مکمل فلوراید می‌خورد (و مقداری را نیز از طریق خمیردندان‌های فلوراید دریافت می‌کند- که البته برای نوزادان ممنوع است)، ممکن است دچار عارضه فلوروز (فلورزدگی) شود.
فلوروز باعث پیدایش لکه‌های رنگی ناخوشایند بر روی دندان‌ها میشود (و در موارد شدید کندن و برطرف کردن آنها باعث پوسیدگی دندان خواهد شد).
